ترجمه و شرح قصيده‏ى « وسيلة الفوز و الأمان فى مدح مولانا صاحب الزّمان » - صفحه 155

ايجاز بيشترى بهره‏مند است. يكى از مهارت‏هاى شاعر در اين قصيده تخلّص يك بيتى او در بيت سى و يكم است.
4ـ پيكره‏ى اصلى قصيده: اين بخش، اصلى‏ترين قسمت قصيده است؛ زيرا مقصود اصلى شاعر را در بر دارد و در واقع شاعر به مدح ممدوح و ستايش خصلت‏هاى نيكوى او، زبان مى‏گشايد. وى، در ضمن 21 بيت به مدح حضرت ولى عصر عجّل‏اللّه‏تعالى‏فرجه و فضايل ايشان پرداخته است.
5ـ شريطه و دعا، اين ابيات شامل دعايى است كه شاعر براى جاودانه‏بودن ممدوح در قالب جملات شرطى و انشايى بيان مى‏كند. 8 بيت بعدى به اين موضوع اختصاص دارد.
با نگاهى اجمالى به قصيده درمى‏يابيم كه شيخ بهايى تمام ويژگى‏هاى يك قصيده و ساختمان كامل آن را رعايت كرده است و علاوه بر اين پنج ركن، يك بخش پايانى 3 بيتى يعنى تخلّص را در انتهاى شعر خود آورده است، كه اين سبك در اشعار فارسى متداول است و اين بخش را شاعر به پيروى از شعر فارسى سروده است. ۱
در اين پژوهش به بخش اصلى قصيده يعنى مدح امام زمان عليه ‏السلام بيشتر پرداخته شده، و در بقيه‏ى اشعار به ترجمه اكتفاء شده است. توضيح اين‏كه قصيده‏ى وسيلة الفوز و الامان فى مدح مولانا صاحب الزّمان عليه ‏السلام در بحر طويل ۲ سروده شده است:
* * *

بخش اوّل‏ـ مطلع


۱ـ سر‏ى البرقُ مِنْ تجدٍ فَجَدَّد تَذْكاريعمودا بِحُزوى وَ العُذيبِ وَ ذي قار

شرح مفردات: نجد: ناحيه‏اى كوهستانى در شمال شبه جزيره‏ى عربستان ۳ ؛

1.نقدى، جعفر. منن الرّحمان، ۲ / ۲۴۵.

2.بحر طويل: افزودن بر تعداد اركان و عدم رعايت شماره‏ى خاصى براى افاعيل عروضى است كه در قرن يازده و دوازده متداول بوده است. (موسيقى شعر، شفيعى كدكنى / ۵۰۱)

3.لغت‏نامه‏ى دهخدا: ۱۴ / ۲۲۳۴۶.

صفحه از 179