مؤلّفه‌های مفهومی تربیت در سیره امام رضا علیه السلام

نشریه :

نویسنده : پديدآورنده : سجاد فروزش
پديدآورنده : معصومه محسنی زاده

چکیده :

هدف از پژوهش حاضر، استخراج مؤلّفه‌های مفهومی تربیت از سیرۀ امام رضا علیه السلام و دلالت‌ آنها بر بهره‌گیری مطلوب از عناصر تربیتی می‌باشد. بدین منظور ابتدا با استفاده از روش تحلیل اسنادی، 33 مؤلّفه مفهومی تربیتی از کتب حدیثی معتبر شیعه استخراج گردید که برخی از این مؤلّفه‌ها، عبارت‌اند از: ولایت‌مداری، عبادت و خلوص نیت، تفکّر، انجام واجبات و ترک محرمات، امر به معروف و نهی از منکر، توکّل و رضا به قضای الهی، شکرگزاری، سخاوت و بخشش، عفو و گذشت، صله رحم و معاشرت نیکو، مهمان‌نوازی، حسن خلق، نیکی کردن، اتّحاد و برادری با مؤمنان، محبّت و ابراز دوستی، حلم و بردباری، راست‌گویی و امانت‌داری.
سپس بر اساس چهارچوب استخراج شده، نقش سه عنصر تربیتیِ محتوا، هدف و روش در تحقّق مؤلّفه‌های تربیتی بیان گردید. یافته‌ها نشان داد با توجه به سیرۀ امام رضا علیه السلام ، هفت هدف کلی برای تربیت مطلوب، قابل تصوّر است که این اهداف از این قرارند: 1. ولایت‌مداری؛ 2. پرورش فهم و تعقّل؛ 3. پرورش تقوای الهی؛ 4. حفظ و تحکیم وحدت اسلامی؛ 5. پرورش فضایل و از میان بردن رذایل؛ 6. شکوفاسازی معنویت؛ 7. خویشتن‌داری.
روش اسوه‌سازی، مشارکتی، حل مسئله، مواجهه با نتایج اعمال، بحث گروهی و موعظۀ حسنه، برخی از روش‌های پیشنهادی برای نیل به اهداف مذکور می‌باشد.