دبیر گروه علمی حدیث مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران گفت: عنوان رشته «علوم و معارف حدیث شیعه» بدین معنا است که اساتید ما در تدوین سرفصل‌ها عنایت داشته‌اند که هم علوم نظری و هم معارف حدیثی، جزیی از سرفصل‌ها باشند تا طلبه‌ای که وارد تحصیل این رشته‌ها میشود صرفاً با مباحث نظری مواجه نباشد.
طیبه حیاتی، دبیر گروه علمی حدیث مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا، با اشاره به راه‌اندازی رشته «علوم و معارف حدیث شیعه» در حوزه علمیه خواهران گفت: راه‌اندازی این رشته از سال ۱۴۰۰ در دستور کار، گروه علمی حدیث قرار گرفت و خوشبختانه در خدمت هفت تا ده نفر از اساتید متخصص و تراز دانش حدیث در کشور بودیم و اساتید گروه در پروسه‌ای حدود یک ساله بر این موضوع متمرکز بودند و سرفصل‌ها، منابع اصلی و فرعی تدریس، شیوه ارزشیابی و اهداف دروس و مواردی از این قبیل در گروه، برای تدوین اولیه مشخص شد.
استقبال از رشته علوم و معارف حدیث شیعه
وی درباره روند تصویب رشته‌ها توضیح داد: فرآیند تصویب هر رشته جدیدی در مجموعه حوزه‌های علمیه خواهران به این صورت است که بسته پیشنهادی در شورای سیاستگذاری که یک نهاد بالادستی است مطرح میشود و در جلسات مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در نهایت و بعد از سه چهار جلسه ارزیابی با حضور پانزده تا بیست نفر از اساتید متخصص حدیث خارج از هسته اولیه، سرفصل‌ها مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت و اساتید نظرات خود را بیان و آن مقدار که قابلیت اعمال داشت را اعمال کردیم و خوشبختانه بعد از عبور از مرحله ارزیابی، شورای سیاستگذاری در سال ۱۴۰۱ مصوبه این رشته را تأیید و خردادماه سال گذشته به مرکز آموزش‌های مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران ابلاغ شد و در دستور کار اجرایی قرار گرفت.
حیاتی ادامه داد: از سال ۱۴۰۱ فرآیندی برای تدوین رشته در مجموعه حوزه‌های علمیه خواهران، اعم از جامعه الزهرا(س) و مدارس کشوری که زیر نظر حوزه علمیه خواهران هستند داشتیم و با حضور اساتید متخصص این رشته، معرفی و در اسفندماه سال گذشته با استقبال خوبی از این رشته مواجه شدیم لذا مدارس قم، تهران، کاشان، مازندران و برخی دیگر از استان‌ها درخواست اجرای این رشته را داشتند. خوشبختانه در دوازدهم خردادماه امسال نیز اولین آزمون جذب تخصصی رشته «علوم و معارف حدیث شیعه» در مجموعه حوزه علمیه خواهران برگزار شد و منتظر اعلام نتایج هستیم تا برپایی این رشته از مهرماه اجرایی شود.
نگاه جدید در طراحی رشته‌ها
دبیر گروه علمی حدیث مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران یادآور شد: در کنار مجموعه مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران، جامعه الزهرا(س) به عنوان یک نهاد حوزوی مستقل، از این رشته استقبال کرده و فراخوان پذیرش دادند که علاقه‌مندان تا پایان تیرماه فرصت دارند برای این رشته ثبت نام کنند و با توجه به اینکه فرصت ثبت نام حوزه‌های علمیه خواهران به پایان رسیده لذا این فرصتی برای علاقه‌مندانی است که از آن ثبت نام جا مانده‌اند تا در این رشته تحصیل کنند.
وی افزود: عنوان رشته «علوم و معارف حدیث شیعه» بدین معنا است که اساتید ما در تدوین سرفصل‌ها توجه داشته‌اند که هم علوم نظری و هم معارف حدیثی، جزیی از سرفصل‌ها باشند تا طلبه‌ای که وارد تحصیل این رشته‌ها میشود صرفاً با مباحث نظری مواجه نباشد بلکه در کنار آن متن خوانی، فقه الحدیث، نهج‌البلاغه، صحیفه سجادیه، ادعیه و زیارت، قرائت و ترجمه حدیث را نیز بیاموزد و این یکی از مهمترین مزایای رشته علوم و معارف حدیث شیعه است. نکته دیگری که در تدوین سرفصل‌ها مد نظر قرار داده شد این است که در این رشته ۹۲ واحد طراحی سرفصل عنوان درسی داریم که ۳۰ واحد از آنها دروس عمومی هستند که طبق مصوبه شورای سیاستگذاری که یک مرکز و نهاد بالادستی است در همه رشته‌ها به صورت یکسان در سطح سه حوزه‌های علمیه خواهران اعمال میشود و ۶۲ واحد باقیمانده مربوط به سرفصل‌های تخصصی علوم و معارف حدیث است.
حیاتی بیان کرد: نکته مهمی که در طراحی سرفصل‌ها با نگاه جدید مورد توجه قرار گرفت نگاه تخصصی به آن ۳۰ واحد عمومی بود که ظاهرا قرار است درس‌هایی همانند فقه و اصول، تفسیر و عقاید خوانده شود اما در طراحی رشته علوم و معارف حدیث شیعه این نکته مد نظر ما بود که وقتی طلبه‌ای وارد این رشته میشود حتی در دروس عمومی هم یک نگاه تخصصی اجرا شود؛ بدین معنا که در سرفصل فقه و اصول هم اگر طلبه‌ای سطح سه حدیث می‌خواند، فقهی بخواند که رویکرد حدیثی دارد یعنی منابعی از فقه معرفی و تدریس میشود که با استفاده از سنت به استنباط فقهی پرداخته میشود مثلا در اصول، مباحثی همانند دلالت الفاظ و حجیت خبر واحد را داریم که کاملا با مباحث حدیثی مرتبط هستند و کاملا برای ما کارایی دارند بنابراین طلبه دیگر احساس نمی‌کند واحدهایی که می‌خواند با تخصص وی بیگانه است. این یکی از ابتکارات مهمی بود که در رشته‌های دیگر به صورت جدی مورد توجه قرار نگرفته است اما با عنایت اساتید گروه، این اتفاق افتاد و این تخصص در واحدهای عمومی هم مورد توجه قرار گرفت.
زمینه مناسب برای جذب فارغ التحصیلان
دبیر گروه علمی حدیث مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران ادامه داد: نکته دیگری که درباره طراحی رشته باید گفت این است که این رشته کاملاً به صورت تخصصی از صفر تا صد، متناسب با حوزه علمیه خواهران در نظر گرفته شده است؛ بدین معنا که در طراحی سرفصل‌ها سعی کرده‌ایم اقتضائات و نیازمندی‌های جامعه بانوان را لحاظ کنیم. برای مثال درس‌هایی با عنوان شناختنامه نهج البلاغه، قرائت و درک متون اخلاقی، صحیفه سجادیه و قرائت سیره معصومان(ع) داریم که در تمامی این درس‌ها سعی کرده‌ایم سرفصل‌هایی ارائه دهیم که متناسب با جامعه بانوان از جمله در زمینه تربیت فرزند و سبک زندگی هستند. لذا اگر بانویی در این رشته تحصیل کند، یک بسته مناسب برای تربیت فرزند نیز برای خود فراهم می‌کند و این نکته‌ای بسیار حائز اهمیت است که طلبه احساس می‌کند نیازمندی‌ها و انگیزه‌های درونی وی هم تأمین میشود.
وی گفت: نکته دیگر درباره اصل نگاه ما به حدیث و ضرورت تحصیل در رشته علوم و معارف حدیث شیعه است. رهبر معظم انقلاب می‌فرمایند: «حدیث، مادر همه علوم اسلامی یا بیشتر علوم اسلامی است» این سخن بدین معناست که اگر حدیث را از فقه، اخلاق، کلام و مباحث زیرمجموعه آن همانند مهدویت و امامت جدا کنیم چیزی غیر از یک سری مباحث نظری برای ما باقی نمی‌ماند و مثلا اگر حدیث را از اخلاق بگیریم آنچه باقی می‌ماند اخلاق یونانی است. به همین دلیل است که رهبر معظم انقلاب تأکید دارند که حدیث مادر همه علوم اسلامی است و همانقدر که در فقه و اصول نیازمند متخصص و اهل فن هستیم در حدیث هم نیاز به افراد متخصص داریم. حتی رهبر انقلاب تعبیر ظریفی دارند و می‌فرمایند: «شاید محصول و خروجی حدیث، نقدتر و قابل خرج‌تر باشد نسبت به فقه و آنچه در توضیح المسائل‌ها ذکر میشود.»
حیاتی بیان کرد: این نکات نشان می‌دهد که اگر شخصی بخواهد پژوهشگر میان رشته‌ای یا مبلغ هم باشد نیازمند این رشته است. همچنین با توجه به جدید بودن رشته علوم و معارف حدیث شیعه، طبیعتا اولین ورودی‌های این رشته، اولین خروجی‌های آن هم خواهند بود و با توجه به سیاست‌های کلی که در حوزه علمیه خواهران برای جذب اساتید متخصص وجود دارد زمینه مناسبی هم برای جذب این افراد وجود دارد.
