واکاوی شیوه‌های استخراج فهم راوی

نشریه : علوم حدیث

نویسنده : پديدآورنده : سید علی دلبری
پديدآورنده : محمد زنده دل

چکیده :

از عناصر مؤثر در تشخیص دلالت احادیث، ملاحظۀ فهم و برداشت‌ راوی است که از دیرباز مورد توجه محدثان و فقیهان شیعه بوده است. هر چند اندیشمندان عرصۀ حدیث در استخراج فهم راوی ابتکاراتی از خود نشان داده‌اند و به طور پراکنده در ضمن شرح حدیث و استدلال‌های فقهی به برخی از زوایای این بحث پرداخته‌اند، اما مباحث نظری مربوط به شیوه‌های استخراج فهم راوی و نقش آن در استنباط حکم همواره مورد غفلت بوده است. این نوشتار با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی تلاش می‌کند تا با تأمل در احادیث مربوطه و نمونه‌های فقهی، شیوه‌های استخراج فهم راوی را به دقت مورد مطالعه قرار دهد. تغییر سیاق جملات در حدیث واحد، درج روایت در سیاق احادیث یک باب، ملاحظۀ سؤال راوی، شناسایی جملات دارای شبهۀ تردید، توجه به عنوان بابی که حدیث در آن ذکر شده، اتحاد راوی در احادیث متعارض و بررسی احادیث متضمن حکایت فعل از روش‌ها و منابع مهم استخراج فهم راوی است.