امام علی علیه السلام
...قَلَّ يا رَسولَ اللّهِ عَن صَفِيَّتِكَ صَبري وعَفا عَن سَيِّدَةِ نِساءِ العالَمينَ تَجَلُّدي، إلّا أنَّ لي فِي التَّأَسِّي بِسُنَّتِكَ في فُرقَتِكَ مَوضِعَ تَعَزٍّ ،.. .
«... اى پيامبر خدا! شكيبم در سوگ محبوبه ات، اندك گشته و طاقتم در غم از دست دادن بانوى زنان عالم، از كف رفته است؛ امّا تأسّى به سنّت تو در [ غم ]فراقت، تسلّى بخش هر مصيبتى است.»
الكافي: ج 1 ص 458 ح 3
چکیده : «بداء» به معناى مصطلح، از باورهاى شيعه است و در روايات جايگاه ويژهاى دارد. اما همواره جمعى از اهلسنت با غرضورزى يا نادانسته اين آموزه را بهانه، و شيعه را مورد هجوم قرار دادهاند. البته معناى لغوى آن يعنى «ظهور ...
نویسنده :
چکیده : از آنجا كه «انتظار» از مهم ترين مقوله هاى دينى در تشيع محسوب مى شود و نيز ترويج فرهنگ انتظار در خانواده ها نقش مهمى در تربيت دينى جامعه اسلامى دارد، واكاوى مشخصه هاى الگوى خانواده منتظر مى تواند در ...
چکیده : اعتقاد به ظهور منجى ـ كه در هندسه معرفتى مسلمانان از آن به «مهدى» ياد مى شود ـ از باورهاى مشترك ميان اديان آسمانى است. پيشوايان حقيقى دين مبين اسلام از زمان صدر اسلام به تبيين مسئله مهدويت پرداخته و ...
چکیده : اين مقاله با رويكردى توصيفى ـ تحليلى، به بررسى نظريات شيعه و بهائيت در خصوص «رجعت» پرداخته است. «رجعت» يكى از مباحث اعتقادى در فرهنگ شيعه است و براى اثبات آن شواهد عقلى و نقلى فراوانى ارائه داده است. بر ...
چکیده : از روايات نقل شده از امام رضا عليه السلام، مقايسه پيامبر و امام و ذكر بيشتر صفات پيامبر براى امام استفاده مى شود. با كمك اين روايات و تحليل آنها ثابت مى شود كه مقام امامت ويژه افرادى است كه ...
چکیده : «معاد»، يكى از پايه اى ترين آموزه هاى دينى است كه اساس بسيارى از آموزه هاى دينى ديگر، از جمله آموزه هاى فقهى، اخلاقى، سياسى، فرهنگى به شمار مى آيد. فلاسفه و متكلمان به تبيين و تحليل دو جنبه از ...
چکیده : «تثليث» از آموزه هاى بنيادينِ الهيات رايج مسيحى است كه بر اساس آن، حضرت عيسى (پسر) يكى از شخصيت هاى سه گانه تثليث، و در كنار پدر و روح القدس داراى الوهيت است. آموزه تثليث متأثر از فرهنگ ها و ...
چکیده : فطرت امرى تكوينى و جزئى از سرشت انسان است كه به بعد روحى و معنوى او مربوط مى شود. اين وديعه الهى در نهاد انسان اگر به حقيقت، ظهور و بروز يابد، مى تواند زمينه حركت، كمال و رشد وى ...
چکیده : مقاله حاضر با پژوهش در آثار گفتارى و نوشتارى علّامه مصباح، امورى نظير رابطه دنيا و آخرت، نياز هميشگى به دين، جهانشمولى دين اسلام، و هدف و قلمرو دين را به عنوان مبانى دين شناختى ديدگاه بديع ايشان پيرامون علم ...
چکیده : در بينش اسلام، خودشناسى مفهومى اساسى است كه از دو راه معرفت انفسى و آفاقى ممكن و ميسر مى شود و خود منشأ بسيارى از آموزه هاى اخلاقى و تربيتى مى باشد. بر اين اساس، اين نوشتار به بررسى مفهوم ...
چکیده : حدیث تردّد، حدیثی قدسی است که به باب عظیمی‌از ابواب معارف الهی اشاره دارد. و آن اتّم الاختیار بودن ذات مقدّس الهی است. با مفهوم‌شناسی حدیث، سه اختیار طولی و تو در تو برای خداوند قابل اثبات است. عدّه‌ای از ...
چکیده : نگارنده شش نکته از مباحث عدل الهی را به بحث می‌گذارد: حوزۀ بحث عدل الهی، تعاریف عدل در اندیشۀ بشری، تعریف عدل بر مبنای نصوص وحیانی (معنای تنزیهی)، توحید و عدل به عنوان اساس دین و پیوستگی ...
چکیده : مسئلۀ قرينه‌اي شرّ" به صورت استقرايي و پسيني مدعي اين مطلب است كه مبناي معقولي براي اعتقاد به وجود خداي دانا و تواناي مطلق با وجود شرور گزاف، بي‌وجه و كثيري كه در اطراف خود مي‌بينيم، وجود ندارد. ويليام راو ...
چکیده : در این نوشتار، آموزۀ بداء از دیدگاه نصوص وحیانی و مکاتب فلسفی بررسی می‌شود. اهمیت عقیده به بداء، ادلّۀ قرآنی بداء، تعریف بداء، نظریۀ نسخ در وقوع بداء، علم الهی در بحث بداء، ارتباط دعا با بداء، ظهور سعۀ قدرت ...
چکیده : بحث «عدل» از مباحث گسترده و پردامنه در فرهنگ اسلام و از ضروریات مذهب شیعه به شمار می‌رود. از دلایل مهم این امر، تأکید فراوان قرآن کریم بر معیار و میزان بودن «عدل» در ساحتهای مختلف اعتقاد، اخلاق و عمل، ...
چکیده : مسئله «معاد» به عنوان يكى از اعتقادات مسلمانان، در ميان مذاهب مختلف اسلامى داراى فروعى است كه همواره در صحت و سقم آن بحث و تبادل نظر شده است. در اين بين، شيعه معتقد است كه خداوند متعال به عنوان ...
چکیده : برخى كسانى كه در برابر معصومان عليهم السلام به اظهارنظر و احتجاج با آنها مى پرداختند، معمولاً آگاهانه يا ناآگاهانه دچار مغالطه مى شدند. آيا مى توان نمونه هاى مشخصى از مغالطات را در اين مناظرات يافت و از برخورد ...
چکیده : «لطف»، به عنوان يكى از قاعده هاى مهم و تأثيرگذار در علم كلام، عبارت است از هر آنچه كه مكلف با آن، به انجام فعلِ طاعت نزديك، و از معصيت دور گردد و در اصلِ توان مكلف بر انجام فعل، ...
چکیده : امكان شناخت عقلى خدا و ميزان آن، اثبات وجود خدا و استدلال بر توحيد الوهى از مباحث مهم خداشناسى است. اين مقاله به روش توصيفى ـ تحليلى و با هدف بازخوانى ديدگاه آيت اللّه مصباح در تبيين عنوان هاى يادشده ...
چکیده : تاريخچه مباحث معرفت شناختى را بسان اغلب علوم، به يونان باستان و طرح آن توسط افلاطون و ارسطو در فلسفه خويش بازمى گردانند، درحالى كه طبق آيات قرآنى، مباحث تعليم و تعلم همزاد بشر بوده و اول معلم وى، خود ...
چکیده : رابطه لطف و فيض با تكليف، از مباحث قابل تأمل در دو مذهب اماميه و مسيحيت كاتوليك است. هرچند دو اصل «لطف» در اماميه، و «فيض» در مسيحيت كاتوليك، در جهت دستيابى انسان ها به سعادت و رستگارى مطرح شده ...
چکیده : در موضوع «سهوالنبى» يا «عصمه النبى» ديدگاه عالمان كلام و تفسير گوناگون است. برخى ديدگاه «توقف» و برخى ديدگاه «امكان كلى سهوالنبى» و برخى ديگر بر ديدگاه كلى «عصمه النبى» پافشارى دارند. در اين ميان، ديدگاه شيخ صدوق، كه سهو ...
چکیده : يكى از مؤلفه هاى مهم اعتقادى مسلمانان موضوع امام مهدى (عج) است كه در طول تاريخ، مورد توجه علما و محدثان بوده است. بى شك، توجه به چنين مؤلفه مهمى، كه در ساختار اعتقادى مسلمانان تأثيرى ژرف دارد، بسيار بااهميت ...
چکیده : «تبرك» به مقامات و مشاهد شريفه، همچنين تبرك به آثار و قبور انبيا و اوليا يكى از مسائل مهم توحيد عملى است. كليت و اصل تبرك محل اجماع و توافق مسلمانان است. اصل تبرك تاكنون از سوى كسى انكار نشده ...
چکیده : مقصود از شئون، همان جایگاه ها و وظایف است. امام از آن جهت که ریاستی فراگیر بر عالم هستی دارد، جایگاه و وظایفی برای او تعریف می شود. اینکه او دقیقا دارای چه جایگاه و وظایفی در نظام تکوین و ...
چکیده : سرنوشت اخروى مستضعفان از مسائلى است كه هميشه درباره اش سؤال شده است. پاسخ به اين سؤال نه تنها موجب حل اين معضل علمى شده است، بلكه روشن خواهد كرد كه چه گروهى از مستضعفان مشمول عنايت و رحمت الهى ...
چکیده : كشف باورهاى دينى مبتنى بر شناخت ابزارها و منابع استنباط آنهاست. عقل، فطرت، شهود، وحى و سنت مى توانند از جمله منابع كشف باورهاى دينى باشند. اما جايگاه هريك و چگونگى بهره گيرى از آنها در كشف باورهاى دينى بايد ...
چکیده : اين مقاله ديدگاه هاى على شريعتى درباره شيعه را موضوع بررسى خود قرار داده، كار خود را بر دو كتاب «شيعه» و «تشيع علوى و تشيع صفوى» او متمركز كرده است. شريعتى با توجه به ديدگاه جامعه شناختى خود كوشيده ...
چکیده : يكى از تحولات معاصر رشد بى رويه گروه هاى تندرو سلفى و تكفيرى به ظاهر مسلمان، با نام «وهابى» يا «داعشى» است. زن در عقيده اين گروه، جايگاهى سخيف و غالبا محروم از حقوقى مساوى با مردان دارد. متأسفانه سلفى ...
چکیده : امامان عليهم السلام جانشينان خدا در نظام هستى اند. بيشترين آشنايى شيعيان با آنها مربوط به مقامات ايشان در همين نظام مادى است. درحالى كه در اين دنيا به دليل وجود محدوديت ها، امكان تجلّى تمام مقامات ايشان نيست. اين ...
