فصل دوم : عبرت گرفتن از امّت ها

2 / 1

آزمايش امّت ها

قرآن

«به راستى [ ما ] پيامبران خود را با دلايل آشكار ، روانه كرديم و با آنها كتاب و ترازو را فرود آورديم تا مردم ، به انصاف برخيزند، و آهن را كه در آن براى مردم ، خطرى سخت و سودهايى است، پديد آورديم، تا خدا معلوم بدارد چه كسى در نهان، او و پيامبرانش را يارى مى كند. آرى! خداوند ، نيرومندِ شكست ناپذير است » .

«براى هر يك از شما ( امّت ها ) شريعت و راه روشنى قرار داده ايم و اگر خدا مى خواست ، شما را يك امّت قرار مى داد؛ ولى [ خواست ] تا شما را در آنچه به شما داده است ، بيازمايد. پس در كارهاى نيك ، بر يكديگر پيشى بگيريد. بازگشت [ همه ] شما به سوى خداست . آن گاه ، در باره آنچه در آن اختلاف مى كرديد ، آگاهتان خواهد كرد » .

«آيا مردم پنداشته اند كه تا گفتند : «ايمان آورديم» ، رها مى شوند و مورد آزمايش قرار نمى گيرند؟! و به يقين، كسانى را كه پيش از اينان بودند ، آزموديم، تا خداوند ، آنان را كه راست گفته اند ، معلوم دارد و دروغگويان را [ نيز ] معلوم دارد» .

حديث

۱۳.مجمع البيانـ در باره اين سخن خداوند متعال :«بگو: «او تواناست كه از بالاى سرتان يا از زير پاهايتان ، عذابى بر شما بفرستد يا شما را گروه گروه ، به هم اندازد [ و دچار تفرقه سازد ] ...»»ـ :در تفسير الكلبى آمده است : چون اين آيه فرود آمد ، پيامبر صلى الله عليه و آله برخاست و وضويى شاداب و كامل گرفت و سپس ، به نماز ايستاد و نمازى نيكو گزارد . آن گاه ، از خداوند پاك ، درخواست كرد كه بر امّتش عذابى از فرازِ سرشان يا از زيرِ پاهايشان نفرستد و آنها را گروه گروه به [جان] هم نيندازد ، و خشم بعضى را به بعضى ديگر نچشانَد .
در اين هنگام ، جبرئيل عليه السلام فرود آمد و گفت : اى محمّد! خداوند متعال ، گفتار تو را شنيد و آنان (امّت تو) را از دو چيز ، پناه داد و از دو چيز ، پناهشان نداد : از اين كه از فرازِ سرشان يا از زيرِ پاهايشان برايشان عذابى بفرستد ، پناهشان داد ؛ امّا از آن دو چيز ديگر (تفرقه و به جان هم افتادن) پناهشان نداد .
پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : «اى جبرئيل! با وجود كشته شدن امّت من به دست يكديگر ، از آنان چه باقى مى مانَد؟» .
برخاست و ديگر باره ، دعا كرد . پس اين دو آيه نازل شد : «الف، لام، ميم! آيا مردم پنداشته اند كه تا گفتند : «ايمان آورديم» ، رها مى شوند و مورد آزمايش قرار نمى گيرند؟» .
پس فرمود : «از آزمايش ، گريزى نيست و امّت ، پس از پيامبرش ، بايد آزموده شود تا راستگو از دروغگو معلوم گردد ؛ زيرا وحى ، قطع شده و شمشير و تفرقه ، تا روز قيامت برجاست» .