ما شَرٌّ بِشَرٍّ بَعدَهُ الجَنَّةُ ، و ما خَيرٌ بِخَيرٍ بَعدَهُ النّارُ ، و كُلُّ نَعيمٍ دونَ الجَنَّةِ مَحقورٌ ، و كُلُّ بَلاءٍ دونَ النّارِ عافِيَةٌ؛ ^۱
شرّى كه پس از آن بهشت است ، شر نيست و خيرى كه در پى آن ، آتش دوزخ است ، خير نيست . هر نعمتى كم تر از بهشت ، ناچيز است و هر بلا و رنجى كم تر از دوزخ ، عافيت است.
بدين ترتيب ، عقل و فطرت براى تشخيص «خير» و «شر» در همه موارد ، نيازمند «وحى»اند. «وحى» ، به عنوان سرچشمه اى كه به تمام مصلحت ها و مفسده ها احاطه دارد ، مى تواند براى تأمين سعادت ابدى انسان ، كامل ترين برنامه زندگى را ارائه كند . امام على عليه السلام در اين باره مى فرمايد:
إنَّ اللّهَ سُبحانَهُ أنزَلَ كِتابا هادِيا يُبَيِّنُ فيهِ الخَيرَ وَ الشَّرَّ فَخُذوا نَهجَ الحَقِّ ، تَهتَدوا ؛ وَ اصْدِفوا عَن سَمتِ الشَّرِّ ، تَقصِدوا؛ ^۲
خداوند متعال ، كتابى هدايتگر ، فرو فرستاده كه خوب و بد را در آن ، بيان مى كند. پس روش حق را پيش بگيريد تا راه يابيد ، و از راه بدى رويگردان شويد تا به راه آييد.

اسباب خير

تا اين جا روشن شد كه مفهومِ «خير» و الفاظ مشابه آن ، مفهومى بديهى و فطرى اند و اسلام ، كه برنامه تكامل انسان است ، او را براى رسيدن به مقصد ـ كه تكامل مادّى و معنوى و دست يافتن به كمال مطلق است ـ به انجام دادن آنها فرا مى خواند و برمى انگيزد .