ابن هلال
احمد بن هلال عَبَرتايى (عَبَرتاء ، روستايى است در نواحى شهر اسكاف از آبادى هاى نهروان) ، از بنى جُنَيد بوده است . وى در سال 180 ق ، به دنيا آمد و در سال 267 ق ، مُرد . او از ياران امام عسكرى عليه السلام بود . شيعيان ، بر اين اتّفاق نظر داشتند كه امام عسكرى عليه السلام در زمان حياتش ابو جعفر محمّد بن عثمان عُمَرى را به وكالت خود ، تعيين كرده است . امام عسكرى عليه السلام كه از دنيا رفت ، شيعيانى كه بر وكالت او هم داستان بودند ، به ابن هلال گفتند : با آن كه امام واجب الإطاعه بر وكالت ابو جعفر محمّد بن عثمان تصريح كرده است ، چرا او را نمى پذيرى و به وى رجوع نمى كنى؟
ابن هلال گفت : من نشنيده ام كه به وكالت او تصريح شده باشد . من پدرش (يعنى عثمان بن سعيد) را انكار نمى كردم و اگر يقين كنم كه ابو جعفر ، وكيل صاحب زمان عليه السلام است ، به او نيز جسارت نمى كنم . به او گفتند : بقيّه كه شنيده اند . گفت : شما خود دانيد آنچه شنيده ايد ، و در ابو جعفر ، توقّف كرد . پس شيعيان ، او را لعنت كردند و از وى تبرّى جُستند . سپس توقيعى توسّط ابوالقاسم حسين بن روح صادر شد كه از جمله لعنت شدگان ، ابن هلال نيز لعنت و از او اعلام برائت شده بود .
محمّد بن حسن وليد ، روايت كرده است كه : از سعد بن عبد اللّه شنيدم كه مى گفت : نديده ايم و نشنيده ايم كه شيعه اى از تشيّع به ناصبيگرى برگشته باشد ، مگر احمد بن هلال . به هر حال ، او غالى و در دينش مشكوك بود .
ر . ك : رجال النجاشى : ص 83 ش 199 ، رجال الطوسى : ص 384 ش 5646.
ابو الخطّاب
ابو الخطّاب محمّد بن مِقلاص اسدى كوفى اجوع ، كه كنيه او مِقلاص ابو زينب بود. او خود را به امام صادق عليه السلام نسبت مى داد و چون امام صادق عليه السلام از غلوّ باطل او درباره خويش آگاه شد، از او تبّرى جُست و او را لعنت كرد و به يارانش نيز فرمود تا از او بيزارى بجويند و در اين باره ، تأكيد فرمود و در اعلام بيزارى از او و لعن كردنش مبالغه كرد. وى چون از امام عليه السلام كناره گرفت ، ادّعاى امامت كرد. شيخ طوسى ، از او ياد كرده و گفته است:
