به سه نوع تقسيم مى شود : حكمت علمى ، حكمت عملى و حكمت حقيقى . ۱
گفتنى است كه اين تقسيم بندى و نام گذارى ، بر اساس تأمّل در كاربردهاى واژه حكمت در قرآن و احاديث اسلامى است . ۲
حكمتِ علمى ، عملى و حقيقى ، هر يك به منزله پلّه هاى نردبان استوارى هستند كه انسان با بهره گيرى از آنها به قلّه كمال انسانيّت ، صعود مى كند . جالب توجّه است كه بدانيم پلّه اوّل اين نردبان (يعنى حكمت علمى) را فرستادگان خداوند متعال ، بنا نهاده اند . پلّه دوم (يعنى حكمت عملى) را انسان ، خود بايد بسازد و پس از آماده شدنِ پلّه دوم ، آخرين پلّه جهش به مقام انسان كامل را ـ كه حكمت حقيقى است ـ خداوند متعال ، خود آماده مى نمايد .
اينك توضيح كوتاهى درباره اين سه نوع حكمت :
1 . حكمت علمى
مقصود از حكمت علمى ، مطلق معارف و دانستنى هايى است كه براى صعود به مقام انسان كامل ، ضرورى است. به سخن ديگر ، هم دانش مربوط به عقايد ، «حكمت» است ، هم دانش مربوط به اخلاق ، و هم دانش مربوط به اعمال ، و از اين روست كه قرآن كريم ، پس از ارائه رهنمودهاى گوناگون در عرصه هاى اعتقادى ، اخلاقى و عملى ، همه آنها را حكمت مى نامد و مى فرمايد :
1.روايات شماره ۱۵۵۳ ، ۱۵۶۰ و ۱۵۶۲ به حكمت علمى ، و روايات شماره ۱۵۵۸ و ۱۵۵۹ به حكمت علمى و عملى ، و روايات شماره ۱۵۵۲ ، ۱۵۵۵ ـ ۱۵۵۷ به حكمت حقيقى اشاره دارند.
2.براى آشنايى با ساير تقسيم بندى هاى اين واژه ، ر . ك : لغت نامه دهخدا ، ذيل «حكمت» .
