آنچه از دست شما مى رود ، افسوس نخوريد و براى آنچه به شما مى دهد ، شادمان نشويد » .
و آنچه در تبيين زهد و تفاوت آن با صبر گفتيم ، در اين سخن نورانى امير مؤمنان عليه السلام خلاصه شده است :
إنَّمَا النّاسُ ثَلاثٌ : زاهِدٌ ، وراغِبٌ ، وصابِرٌ . فَأَمَّا الزّاهِدُ فَلا يَفرَحُ بِالدُّنيا إذا أتَتهُ ، ولا يَحزَنُ عَلَيها إذا فاتَتهُ ، وأمَّا الصّابِرُ فَيَتَمَنّاها بِقَلبِهِ ، فَإِن أدرَكَ مِنها شَيئا صَرَفَ عَنها نَفسَهُ لِعِلمِهِ بِسوءِ العاقِبَةِ ، وأمَّا الرّاغِبُ فَلا يُبالي مِن حِلٍّ أصابَها أم مِن حَرامٍ. ¹ مردم ، سه دسته اند : دنياگريز و دنياخواه و شكيبا . دنياگريز ، هر گاه دنيا به او برسد ، شاد نمى شود ، و هر گاه از دستش برود برايش غم نمى خورد . شكيبا ، دنيا را قلبا آرزو مى كند؛ اما چون به چيزى از آن برسد ، جانش از آن روى برمى گرداند ؛ زيرا از فرجام بد آن آگاه است . و دنيا خواه اهمّيتى نمى دهد كه از طريق حلال به دنيا رسد يا از حرام .

دو . نشانه هاى زهد

احاديث اسلامى ، براى آن كه هر كس نتواند ادّعاى زهد (بى رغبتى) نسبت به دنيا كند و مدّعيان دروغين از زاهدان راستينْ بازشناخته شوند ، چنان اهمّيت قائل اند كه با وجود اين كه حقيقت زهد ، بى رغبتى است ، ^۲ بجز در مواردى نادر ، اين صفت را از طريق آثار آن ، تعريف و تبيين كرده اند . ^۳
ساده ترين نشانه زهد (بى رغبتى) ، مصرف اندك است . نمى توان باور كرد كه كسى از غذايى كه ميل ندارد ، فراوان مصرف كند . در بحث از مفهوم لغوى «زهد» نيز گذشت كه قِلّت ، در معناى زهد ، تنيده شده است . بنا بر اين ، هر چند حقيقت