لَقَدْ أَصْبَحَ أَبُومُحَمَّدٍ بِهذَا الْمَكَانِ غَرِیبًا. أَمَا وَ اللهِ لَقَدْ كُنْتُ أَكْرَهُ أَنْ تَكُونَ قُرَیشٌ قَتْلَى تَحْتَ بُطُونِ الْكَوَاكِبِ^۱؛
ابو محمد^۲در این ‏جا غریب افتاده است. به خدا سوگند، خوش نداشتم قریش، كشته در زیر نور ستارگان افتاده باشند.
امیر مؤمنان على علیه السلام نجات و هدایت همگان را مى‏خواست و عدالتِ اخلاق مدار او پاک از كینه و دشمنى، و مبّرا از ستیزه‏گرى بود. شریف رضى آورده است كه چون امام شنید كه تنى چند از یاران او شامیان را در روزهاى جنگ صفّین دشنام مى‏دهند ^۳، به آنان فرمود:
إِنِّی أَكْرَهُ أَنْ تَكُونُوا سَبَّابِینَ، وَلكِنَّكُمْ لَوْ وَصَفْتُمْ أَعْمَالَهُمْ، وَ ذَكَرْتُمْ حَالَهُمْ، كَانَ أَصْوَبَ فِی الْقَوْلِ، وَ أَبْلَغَ فِی الْعُذْرِ؛ وَ قُلْتُمْ مَكَانَ سَبِّكُمْ إِیاهُمْ: اللهُمَّ احْقِنْ دِمَاءَنَا وَ دِمَاءَهُمْ، وَ أَصْلِحْ ذَاتَ بَینِنَا وَ بَینِهِمْ، وَ اهْدِهِمْ مِنْ ضَلَالَتِهِمْ، حَتَّى یعْرِفَ الْحَقَّ مَنْ جَهِلَهُ، وَ یرْعَوِی عَنِ الْغَی وَ الْعُدْوَانِ مَنْ لَهِجَ بِهِ^۴؛
من بیزارم از این كه شما دشنام‌گو باشید، بلكه اگر كرده‏هاى آنان را بازگویید، و حالشان را فرایاد آرید، در گفتار درست‏تر، و در پوزش‏خواهى رساتر باشد. و به جاى دشنام دادنتان بگویید: خدایا، خون‏هاى ما و خون‏هاى آنان را از ریخته شدن نگاه دار، و میان ما و میان آنان اصلاح فرما، و ایشان را از گمراهى‏شان به راه بیار؛ تا آن كه حق را نمى‏داند آن را بشناسد، و آن كه به پیمودن راه گمراهى و دشمنى، آزمند است از آن باز ایستد.
على علیه السلام عدالت را چنین با اخلاق مى‏خواست و از هر گونه بى‏اخلاقى بیزارى مى‏جست، و اجازه نمى‏داد هیچ‏گونه از آن در مسیر او راه یابد. در پیكار صفّین امیر مؤمنان على علیه السلام نبرد را به تأخیر مى‏انداخت و با این اقدام تلاش مى‏كرد لشكر شام را به حق دعوت نماید و هر چند عدّه‏اى اندک را از مسیر باطل خارج سازد. همین اقدام امام سبب شد در میان لشكر عراق شایعاتى شكل گیرد. آنان مى‏گفتند: چرا امام فرمان حمله را صادر نمى‏كند؟ این تأخیر در جنگ براى چیست؟ ما براى جنگ كردن به این‏ جا آمده‏ایم، نه براى وطن گزیدن! امام ماجرا را پیگیرى كرد و فرمود: چه خبر است؟ چه مى‏گویند؟. گفتند: عدّه‏اى مى‏گویند امیرمؤمنان از ترس كشته شدن فرمان جنگ صادر نمى‏كند! و برخى مى‏گویند در نبرد با اهل شام تردید دارد و در شک به سر مى‏برد! على علیه السلام آنان را مخاطب قرار داد ^۵ و فرمود: