فقها در جهان اهل تسنّن غالب شد، نقادی رشد وارونه اسانید در آثار عدّه خاصی از حدیث‌پژوهان تا به امروز ادامه یافت.

کلیدواژه‌ها: رشد وارونه اسانید، علل الحدیث، زیادت، روش‌شناسی نقادانه حدیث.

جاناتان براون یک عالم پرکار مسلمان امریکایی است که از سال 2010 تا کنون به عنوان استادیار در بخش مطالعات اسلام و تفاهم اسلامی مسیحی در دانشگاه جورج تاون امریکا به تدریس مشغول است. او در سال 1977 در یک خانواده مسیحی پیرو کلیسای انگلیکان متولد شد و در بیست سالگی به اسلام تشرف یافت.تحصیلات عالیه اش را در دانشگاه‌های شیکاگو، واشنگتن و قاهره گذراند و آخرین مدرکش را که دکترای اندیشه ( ومعارف) اسلامی است، در سال 2006 از دانشگاه شیکاگو دریافت کرده است.
پژوهش‌های براون وی را به مصر، سوریه، ترکیه، مراکش، عربستان، یمن، اندونزی، هند و حتی ایران کشانده است. او در حدیث، فقه اسلامی، تصوف، لغت عربی و شعر جاهلی کتاب تألیف کرده است. برخی از آثار او عبارتند از: معرفی بسیار فشرده [حضرت] محمد [ صلی الله علیه و آله ]؛ حدیث: میراث [حضرت] محمد [ صلی الله علیه و آله ] در دنیای میانه و جدید؛ تقدیس بخاری و مسلم: شکل گیری و کارآیی حدیث فقهی اهل سنت.
براون در تعدادی از دائرة المعارف‌ها به عنوان ویراستار یا مشاور ایفای نقش کرده است. او که با زبان‌های عربی، فارسی، اردو، لاتین، فرانسه و آلمانی نیز آشنایی دارد چندین سخنرانی و مقاله علمی در موضوعات مختلف دینی (و بیشتر با رویکرد حدیثی) را در کارنامه خود دارد که مقاله حاضر از جمله آنهاست.

مقدّمه

مطابق با دانش‌پژوهی کنونی، قرن سوم هجری شاهد نقطه اوج یک انتقال بود: انتقال از پشت گرمی بر پیشینه فقهی شخصیت‌های مختلف صاحب نظر مسلمان اولیه، به [سوی] تمرکز بر میراث پیامبر[ صلی الله علیه و آله ]. این پدیده در حدیث، خود را در رشد وارونه اسانید نشان داد: مواردی که در آن‌ها علمای مسلمان قرن دوم و اوایل قرن سوم هجری، دیدگاه‌های فقهی و کلامی اعضای جامعه اسلامی اولیه را به پیامبر[ صلی الله علیه و آله ] نسبت می‌دادند. این اخبار به غلط نسبت داده شده به پیامبر[ صلی الله علیه و آله ] بود که بخش اصلی جوامع عظیم حدیثی را، اعم از جوامع مربوط به شریعت و جز آن، تألیف شده در میانه تا اواخر قرن سوم هجری، تشکیل می‌داد.
با این همه، رخداد رشد وارونه اسانید بدون بحث و جدل نبود. این امر، مجادله بین علمای مسلمان را بر انگیخت؛ امری که تا قرن پنجم هجری ادامه یافت و بقایایی از آن تا به امروز