آثار

از سید محمد حسین تاکنون بیش از هشتاد و شش عنوان کتاب که در مجموع به بیش از یکصد جلد می‌رسد منتشر شده است. برخی از کتاب‌های ایشان مجموعه سخنرانی‌ها، و برخی دیگر تقریرات درس‌های خارج اصول و فقه است که به وسیله شاگردانش تنظیم شده است. آثار ایشان را می‌توان به سه دسته تقسیم‌ کرد. که از هر دسته به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
1_ پژوهش‌های قرآنی: تفسیرمن وحی القرآن، (در 25جلد)، اسلوب الدعوه فی القرآن، الحوار فی القرآن.
2_ مباحث فقهی و اصولی: فقه الشرعیه ^۱، المسائل الفقیه (استفتائات و سؤالات فقهی)، المسائل الفقیه (استفتائات و سوالات فقهی ) و... .
3_ اعتقادی، اجتماعی، فرهنگی، و سیاسی: قضایا علی ضوءالاسلام (شامل مقاله‌های ایشان درمجله الضوءکه نجف اشرف انتشار می‌شد)، الفقه و الامه که شامل نگرش بر اندیشه سیاسی امام خمینی است، و حرارات فی الفکر و السیاسه و الاجتماع و... ^۲.

انگیزه مؤلف

فضل الله در مقدمه کتاب خود به این مسئله توجه می‌کند که هدف از نوشتن این کتاب «بیداری جوانان» است. این نوشته‌ها مجموعه‌ای از مطالب و درس‌هایی بود که برای دانشجویان و طلاب دینی بیان می‌کرد. زیرا بر این باور بود؛ که قرآن کتابی است که هیچ‌گونه باطل در آن راه ندارد؛ چه در میدان اندیشه و چه در میدان واقعیت خارجی. از این رو از هر‌گونه تحریف به دور است. پس فرهنگ قرآنی اساسی‌ترین فرهنگ برای تغییر اندیشه‌ها و افکار است ^۳. او با این کار به دنبال این بود که برداشتی جدید از آیات قرآن داشته باشد و سبب شود تا امت اسلامی قرآن را در همه شئون زندگی و اجتماعی زنده بدارند و به کار گیرند تا به سعادت دنیا و آخرت برسند ^۴.

دیدگاه مؤلف در مورد قرآن و تفسیر آن

فضل الله قبل از اینکه به تفسیر قرآن بپردازد، در مقدمه کتابش به اهمیت قرآن و تفسیر آن اشاره دارد و در این زمینه سوالاتی را مطرح می‌کند که بیشتر بر خواننده تأثیر می‌گذارد. به عنوان مثال چگونه می‌توانیم قرآن را بفهمیم؟ آیا روش ویژه‌ای وجود دارد که آن را از دیگر کتابها متمایز کرد؟ آیا قرآن به عنوان کتاب روشنی که خداوند آن را برای انسان‌ها فرو فرستاده تا بر آنها حجت باشد، و آیات آن، مایه آگاهی و درک روحی و دینی آنها باشد، مطرح است؟ ایشان در جواب بیان می‌کند که قرآن کریم زیر بنای مفاهیم، احکام و اهداف اسلامی ‌است ^۵.
قرآن کتاب هدایت است زیرا آیات، یک معنای کلی و فراگیر را درون خود نهفته دارند و هر زمان که مصادیقی همانند این مصادیق از نو پدید آید، این معنای کلی نیز در طی زمان تحقق مجدد می‌یابد، و این همان چیزی است که امام علی علیه السلام فرمودند:
اگر قرآن در شأن گروهی خاص نازل شده بود، با ناپدید شدن آنان در پشت پرده زمان، قرآن هم نابود می‌شد. لیکن قرآن بسان خورشید و ماه و شب و روز همواره درحرکت است تا الگویی برای نمایاندن اندیشه کلی باشد^۶.
بنابراین مهمترین عامل در مطالعه و تفسیر قرآن این است که انسان خود را در برابر کتابی ببیند که در زندگی اش جاری است، و روش و منش خویش را در قرآن جستجو کند ^۷.