برای نامسلمانان، اهمیتی بسزا دارد؛ چه مسلمانان بر آن ‌اند تا دیدگاه دین خویش را در این باره بدانند و نامسلمانان بر آن ‌اند تا دیدگاه اسلام را در باره آیین خویش بدانند. از دیدگاه اسلام، ادیان آسمانی را سرچشمه‌ای یگانه است و از این رو جملگی یگانگی دارند؛ پس جملگی، حق و اسلام است، حال آیا از نگاه اسلامِ فرجامین، كه آیین جهان‌شمول پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله است، دیگر ادیان، نسخ ‌شده و دوران پیروی از آن به سر آمده است یا خیر؟

بررسی سخنان مخالفان نسخ

از نگرگاه قرآن و حدیث، جملگی ادیان آسمانی، حق و تصدیق كتاب‌ها و پیامبرهای آن واجب است، ولی جملگی ادیان پیش از اسلام، نسخ شده است و از این رو پیروی از آن روا نیست. نسخ، چنان‌كه علامه طباطبایی گفته است، «بیان پایان یافتن زمان حكم است و به معنای باطل كردن آن نیست» ^۱. ممكن است گفته شود: در نسخ نیز برخی خدشه كرده‌اند و از این راه به درستی كثرت‌گرایی دینی حقیقت‌شناختی رسیده‌اند؛ از این رو این ادّعا نیز مخالف دارد و تكیه‌كردنی نیست. پاسخ آن است كه آنان كه مسلمان نیستند، بی ‌تردید دین خویش را نسخ‌شده نمی‌دانند؛ چه اگر این ‌گونه باشد، دلیلی ندارد كه بر دین خویش باقی بمانند، اما آنان كه مسلمان‌ اند و مخالف نسخ ادیان پیشین، نه ادّعایشان استوار است و نه دلیل‌هایی كه بر اثبات آن بر پا كرده‌اند. آن اندازه آیه و حدیث در این باره هست كه به هیچ روی نمی‌توان در آن تردید كرد. شاید گفته شود: چون برخی با نسخ در ستیز اند، پس پذیرفتنی نیست. پاسخ آن است كه نسخ آن چنان روشن است كه خورشید و ماه. دلیل‌های استواری نیز در برابر آن وجود ندارد. اینک سخنان برخی از مخالفان نسخ را بر می‌رسیم:
استاد بهاء الدین خرمشاهی نسخ را به «نفی و انتفاء و تخطئه حادّ و انكار هر گونه حقانیت و چیدن طور هستی شرایع گذشته» ^۲ تعریف كرده و نوشته است:
اگر چه مشهور است كه اسلام، ناسخ ادیان و شرایع پیشین است، ولی در قرآن نسخ و نفی و انتفاء و تخطئه حادی كه منكر هر گونه حقانیت و احتمال نجات و رستگاری اهل كتاب باشد آشكار نیست و گفتگو یا باب تفاهمی ‌بین اسلام، یهودیت و مخصوصاً مسیحیت برقرار و باز است ^۳.
خداوند می‌داند كه با ظهور و استقرار اسلام چنین نخواهد شد كه یهودیت و مسیحیت منسوخ و منتفی شود؛ لذا در عین آن كه باب دعوت به دین جدید (اسلام) را به روی آن‌ها باز می‌گذارد، به اصطلاح اهل سیاست به طریقه دفاكتو (عملاً / بالفعل)، آن‌ها را به رسمیت می‌شناسد. یكی از ترجیع‌بندهای قرآنی این است كه در باره قرآن می‌فرماید: مصدق (تصدیق‌كننده / هم‌خوان / استواردارنده) كتاب‌های آسمانی پیشین است یا برای مناسبات مسلمانان و اهل كتاب احكامی