حكومت اسلامی ‌می‌زیند. آن ‌گاه كه جهاد پیش آید بر هر مسلمانی واجب است كه در آن شركت جوید، اما از آن رو كه اهل كتاب اساساً به اسلام باورمند نیستند تا به جهاد (كه فرعی از فرع‌های اسلام است)، به شركت در جهاد مجبور نیستند، اما سالانه مبلغی اندک را به عنوان حق بهره‌مندی از امنیت به دولت اسلامی‌می‌پردازند ^۱. پرداخت جزیه نه تنها عادلانه است، بلكه حكمی‌سرشار از رحمت، مهربانی و آسان‌گیری است.
دوازدهم. آیه سیزدهم سوره شوری به هیچ روی به دین و مذهب آدمیان ربط ندارد. جای شگفتی است كه آقای خرمشاهی، ترجمه قرآن نگاشته است، اما شعوب و قبائل را به معنای دین و مذهب گرفته است. شعوب، جمع شعب _ با كسر شین _ به معنی قبیله ^۲ یا بزرگ‌ترین قبیله‌هاست ^۳. قبائل نیز جمع قبیله (همان جا) و معنای آن روشن است. به هر حال، آیه در پی بیان آن است كه ما شما را به صورت گروه‌ها و نژادهای انسانی گوناگون در آوردیم تا یكدیگر را شناسایی كنید و این سخن را می‌توان به پیروان دینی خاص در سراسر جهان نیز خطاب كرد. برای نمونه، امروز جهان اسلام در بردارنده مسلمانانی است كه در عین هم‌كیشی، از كشورها و نژادهای گوناگون‌ اند و می‌توان این آیه را برای آنان خواند و گفت: «در حقیقت، ارجمندترین شما نزد خدا پرهیزگارترین شماست».
پاسخ سخنان دكتر نصر نیز در میان آن چه تا كنون نگاشتیم آمده است. گزیده باید گفت: نه قانون‌هایی كه اسلام برای گونه رابطه با كتابیان قرار داده است و نه این كه خداوند نخواسته است آدمیان یک امّت باشند، دلیل نسخ‌ناشدگی شریعت‌های آسمانی پیشین نیست.
سخنان دكتر بینا نیز استوار نیست و ما چند نكته را در باره آن یاد می‌كنیم:
یكم. این كه پیامبری حضرت موسی، جهان‌شمول نبود، ممكن است پذیرفتنی باشد؛ چنان‌ كه برای نمونه در محاسن التأویل ^۴ می‌خوانیم كه عیسی تنها برای امّت یهودی بر انگیخته شده بود. هر چند روشن نیست كه بتوان این ادّعاها را ثابت كرد، ولی به فرض كه ثابت شود، چه ربطی به اسلام دارد؟ اسلام، بی هیچ تردید، دین خاتم و نسخ‌كننده ادیان پیشین است.
دوم. نتیجه‌ای كه از آیه (و قالت الیهود ...)^۵ به دست می‌آید این است كه اگر یهود و نصارا، كه كتاب آسمانی را می‌خوانند، به آن پایبند باشند، به یكدیگر نمی‌گویند كه تو «علی شیء» نیستی؛ نه این كه اگر كتاب خود را به درستی بخوانند، «علی شیء» هستند.
سوم. در روزگار پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمان پروردگار این بود كه همه باید مسلمان شوند، امّا اگر كسی سر برتافت و چنین نكرد، نباید او را به زور مسلمان كرد؛ چه هدایت از گمراهی، آشكار شده است و