عوامل محجوب شدن قلب

هوای نفس

خداوند می‌فرماید:
(یا دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِیفَةً فِی الْأَرْضِ فَاحْكُم بَینَ النَّاسِ بِالْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعِ الْهَوَى فَیضِلَّكَ عَن سَبِیلِ اللهِ إِنَّ الَّذِینَ یضِلُّونَ عَن سَبِیلِ اللهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِیدٌ بِمَا نَسُوا یوْمَ الْحِسَابِ)؛
اى داوود ما تو را در زمین خلیفه [و جانشین] گردانیدیم؛ پس میان مردم به حقّ داورى كن و زنهار از هوس پیروى مكن كه تو را از راه خدا به در كند. در حقیقت كسانى كه از راه خدا به در مى‏روند به [سزاى] آن كه روز حساب را فراموش كرده‌اند، عذابى سخت‏خواهند داشت»^۱ .
با توجّه به این آیه، نتیجه پیروی از هوای نفس، انحراف از راه خدا و فراموشی روز جزاست. مولای متقیان می‌فرماید:
لا ترخّص لنفسک فى مطاوعة الهوى و ایثار لذّات الدّنیا، فیفسد دینک و لا یصلح، و تخسر نفسک و لا تربح؛
رخصت مده مر نفس خود را در موافقت كردن خواهش و اختیار لذّت‌هاى دنیا؛ پس فاسد شود دین تو و شایسته نگردد، و زیان كند نفس تو و سود نكند^۲.
پیروی از هوای نفس، از عواملی است که شخص در مسیرهواپرستی کم کم دیدگاهش عوض می‌شود و زشتی بدی‌ها را به خاطر شدّت میل و علاقه‌ای که دارد نمی‌تواند درک کند.

حبّ مال و دل‌بستگی به دنیا

قرآن مکرراً و به دفعات، دنیا را بازی و سرگرمی‌ می‌شمرد و می‌فرماید:
(وَ مَا الْحَیاةُ الدُّنْیا إِلَّا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ)؛
زندگی دنیا چیزی جز بازی و سرگرمی‌نیست»^۳ .
(وَ مَا الْحَیاةُ الدُّنْیا إِلَّا مَتاعُ الْغُرُور)^۴.
و نیز دنیا را چیزی جز فریب و سرگرمی‌ نمی‌داند^۵ .
این که خداوند در برخی آیات، رفاه‌طلبی و زندگی مرفه را همچون حجابی بر مشاعر ادراکی و شهودی انسان معرفی می‌کند و به همه دنیاپرستان هشدار می‌دهد که مراقب باشید سرمایه‌های عظیم انسانی را فدای امور زوال پذیر نکنید، اشاره به این است که دنیا به صورت زنگاری در دل، مانع نزدیک شدن به معارف الهی می‌شود:
(وَ زَینَ لَهُمُ الشَّیطانُ أَعْمالَهُم ...)^۶ .