سبک‌شناسي سيوطي در « اللئالي المصنوعه » - صفحه 203

داوودی می‌گوید:
سیوطی را دیدم که در یک روز سه جزوه در قالب تألیف و تحریر می‌نوشت، و با این وجود در حدیث تسلط داشت و در موارد تعارض با جوابهای نیکو پاسخ می‌گفت ۱.
این عبارت شاگرد حکایت از پر کاری و سرعت تألیف استاد دارد که ابن عماد وغزی از آن به آیه کبری تعبیر می‌کنند؛ اما در نقطه مقابل سهل انگاری در تحقیق و تهذیب نوشته‌ها برداشت شده است، توجه کنید:
«کسی که این گونه در طول عمرش سریع باشد، فرصت تحقیق نگاشته‌هایش را نمی‌یابد، بلکه در بسیاری موارد نقاط فایده بخش کتاب‌هایی که تلخیص نموده نیز از او فوت می‌شود و گاهی از کلام باطل _ که هیچ نوشته‌ای از آن خالی نیست _ پیروی می‌کند و آبروی خویش را با این تألیف از بین می‌برد ۲.
کلام سخاوی نیز در همین راستاست:
او مؤلفات زیادی دارد که تحریف و تصحیف و اشکالاتی که از عدم فهم مراد ناشی می‌شود، در آن زیاد واقع شده است؛ چرا که او در کلاس درس فضلاء و نشست‌های علمی ایشان شرکت نمی‌جست و تنها به برداشت از دفاتر و کتاب‌ها اکتفا می-نمود و از کتاب‌های کتابخانه محمودیه۳ که بسیاری از هم عصرهای او از آن اطلاع نداشتند برداشت کرد و تغییر اندکی به واسطه تقدیم و تأخیر مطالب در آن ایجاد نمود و به خود نسبت داد و در مقدمات آن را مشوش ساخته است ۴.
پس از ایراد این جملات میتوان با نگاه سؤال برانگیز به این جمله داوودی نگریست که می‌گوید سیوطی بیش از 500 تألیف دارد.
شایان ذکر است اختلافات و ردود بین سیوطی و سخاوی شایع و غیر قابل انکار است؛ به همین جهت اتهام سرقت علمی از روی حسادت قلمداد می‌شود که دور از ذهن نیست.

سابقه موضوعات نویسی

سیوطی در مقدمه آگاهی بخشی بر احادیث ساختگی و نسبت داده شده به پیامبر صلی الله علیه و آله را امور مهم دین می‌داند و سابقه این نوع نوشتار را به کتاب الموضوعات ابن الجوزی میرساند ۵ و بر آن ایراد وارد میکند:

1.الدر المنثور، ج۱، صص ۱۵ _ ۱۳

2.همان

3.. کتابخانه معروف خیابان قصبة رضوان در مصر.

4.. لازم به ذکر است صاغانی (ت ۶۵۰) نیز قبل از ابن جوزی کتابی به نام الموضوعات نگاشته است.

صفحه از 222