در این موضوع ابو‌الفرج ابن جوزی کتابی جمع آوری کرده و در آن احادیث زیادی آورده که به مرتبه وضع نمی‌رسد و حتی احادیث صحیح و حسن را آورده است. این ایراد را بزرگان حدیث از جمله ابن صلاح در علوم حدیث و پیروان او تذکر داده‌اند.
بر این اساس اگرچه حاجی خلیفه در کشف الظنون آن را تلخیص موضوعات ابن جوزی می‌داند، ^۱ لکن نقد کتاب ابن جوزی نیز از اهداف سیوطی بوده است.

علت تألیف کتاب

سیوطی انگیزه خود برای تألیف کتاب را این گونه بیان می‌کند: «مدت زیادی در ذهنم فکر پاکسازی و نقد و تلخیص کتاب ابن جوزی برای بهره‌برداری استفاده کنندگان وجود داشت».
پس سه هدف ذکر میکند:
1. پاکسازی و پالایش کتاب ابن جوزی از احادیثی که به مرتبه وضع نمی‌رسد.
2. نقد ابن جوزی در موضوع خواندن برخی روایات و وضاع دانستن برخی راویان.
3. تلخیص.
میزان موفقیت سیوطی در هر سه بخش محل دقت و تأمل است که باید مورد مطالعه قرار گیرد. مطالعه کتاب نشان می‌دهد او تلاش زیادی در رسیدن به هدف اول انجام داده است. سیوطی با دو ابزار جستجوی طرق متعدد کتاب و نیز دفاع از برخی از راویان تا حدودی این هدف را محقق ساخته است. در حوزه نقد، در روایاتی که نظری همسو با ابن جوزی دارد گاه به تأییداتی از ذهبی و ابن حجر اشاره می‌کند، اما در روایاتی که مخالف است به بسط بیشتری می‌پردازد. حجم کتاب سیوطی حدوداً یک ثلث کمتر از الموضوعات است.

سیر تألیف کتاب

الف) تدوین نسخه اولیه

در بین سالهای 785 _ 807 نسخه اولیه کتاب را تدوین میکند؛ این نسخه الموضوعات الصغری نامیده می‌شود.

ویژگی‌های این نسخه

1. کانت التعقبات فیه قلیلة و علی وجه الإختصار. به اختلاف حدیث در منابع مختلف اشاره شده، و اسناد کم و به اختصار ذکر شده است.
2. نسخه برداری از آن و ارسال یک نسخه به سرزمین تکرور.