از حدیثی منسوب به امام رضا علیه السلام _ که خود، آن را در کتاب عیون اخبارالرضا علیه السلام نقل نموده _ اقتباس کرده است. بنا بر این، با بررسی روایت العیون می‌توان نسبت به صحت این اعتقاد هم قضاوت کرد.
دو روایت عیون
شیخ صدوق رحمه الله علیه در کتاب العیون، دو روایت نسبتاً مفصل را با مضامینی نزدیک به هم ذکر کرده است.۱ هر دوی این روایات شرح مناظره امام هشتم علیه السلام با شخصی به نام علی ابن محمد الجهم و پاسخ گفتن به سؤالات او در جلسه بحث مأمون عباسی است. روایت اول، به نقل از اباصلت هروی و روایت دوم، به نقل از خود علی ابن جهم است. در پایان هر دو روایت، علی ابن جهم از دیدگاه‌های پیشین خود، اظهار برائت می‌کند و ارادت خویش را به محضر امام علیه السلام اعلام می‌دارد. اما دو نقل تفاوت‌هایی هم دارند؛ گزارش دوم بسیار مفصل‌تر است و به آیات بیشتری در باره معصیت انبیا می‌پردازد. دو متن در توجیه آیه «فعصی آدم ربه فغوی» اختلاف مبنایی دارند؛ در روایت اول، موضوع معصیت آدم علیه السلام پذیرفته شده، اما با این استدلال که در بهشت رخ داده است، مورد توجیه قرار می‌گیرد. در روایت دوم، معصیت آدم، گناه صغیره محسوب می‌شود و ارتکاب آن، پیش از بعثت، منافاتی با عصمت پیامبران ندارد. این دیدگاه با نظر بسیاری از متکلمان امامیه در باب عصمت، سازگار نیست. بنا بر این، این روایت از جانب آنان نامقبول بوده است. نکته دیگری که روایت به آن می‌پردازد، ماجرای برخورد پیامبر با زینب۲ است که با بعضی روایات اهل بیت علیهم السلام و نیز دیدگاه پذیرفته شده اغلب متکلمان و مفسران امامی انطباق ندارد. طبق این روایت پیامبر، زینب را برهنه و در حال استحمام مشاهده کرده‌اند و «سبحان الله» گفته‌اند؛ اما این تسبیح به سبب حیرت پیامبر از زیبایی زینب نبوده، بلکه دلیل دیگری داشته است. در روایت اول اباصلت، این ماجرا را به شکل کاملاً تنزیهی به عبارت درآورده است. در نقل او، غیر از آیه سوره احزاب _ که مربوط به ماجرای زینب است _ آیه دیگری درباره پیامبر صلی الله علیه و آله مورد بحث قرار نگرفته، اما در روایت دوم، با تفصیل بیشتری به آیات عتاب، پرداخته شده است.
در روایت دوم نقل شده است که امام، برای توجیه سه آیه: سوره توبه، آیه43؛ سوره زمر،
1.. عیون اخبارالرضا علیه السلام، ج۱، ص۱۹۱-۲۰۵.
2.. سوره احزاب، آیه۳۷.
