قرآن کریم و پشتوانه نوعی از هدایتگری فرازمانی و فرامکانی قرآن به شمار آورد که بررسی آن خود محتاج مقالتی دیگر است. بر طبق این احادیث، کتاب الهی را نمی‌توان در حوادث و مخاطبان روزگار نزولش محبوس کرد.
_ دسته دوم روایاتی که همراه با لفظ «ایاک اعنی و اسمعی یا جارة» در منابع روایی به چشم می‌خورند؛ شامل دو روایتی است که مقصود واقعی تمامی آیات عتاب یا برخی از مصادیق خاص این آیات را نه وجود پیامبراکرم صلی الله علیه و آله که دیگران می‌دانند. از آنجا که این روایات در مقابل ظاهر قرآن قرار می‌گیرند، نیازمند بررسی دقیق و سندی هستند. با توجه به این که روایت الکافی مسند نیست و در روایت العیون نیز چهره‌ای مانند علی ابن جهم، به عنوان یک ناصبی، و نیز سایر چهره‌های مجهول، در میان راویان حضور دارند، این روایات قابل استناد نیست و نمی‌توان بر پایه آنها حکمی کلی در باره همه آیات عتاب صادر کرد. علاوه بر مشکل سند، مشکلاتی که در متن این دو روایت وجود دارد، به علاوه تعارض این دو روایت با بعضی روایات دیگر_ که ذیل آیات عتاب آمده و مخاطب را پیامبر صلی الله علیه و آله دانسته‌اند_ اعتبار آنها را تضعیف می‌کند. از این گذشته، سیره مفسران امامیه نشان می‌دهد که ایشان در برخورد با آیات عتاب، خود را ملزم به استفاده از این قاعده ندیده‌اند و تنها به عنوان یک راهکار زبانی، در حل مشکل این دسته آیات، به آن نگریسته‌اند؛ آن هم در شرایطی که راهکارهای دیگر پاسخگو نیست.

کتابنامه

_ الاتقان فی علوم القرآن، جلال الدین سیوطی، المکتبة الشاملة، بی‌تا.
_ الاربعین فی اصول الدین، فخرالدین رازی، قاهره: مکتبة الکلیات الازهریة، 2003م.
_ الأصفی فی تفسیرالقرآن، ملا محسن فیض کاشانی، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، 1418ق.
_ الاعتقادات، شیخ صدوق، محمد ابن بابویه قمی قم: المؤتمر العالمی للشیخ المفید، 1414ق.
_ الأمثال، ابوعبید قاسم بن سلّام، المکتبة الشاملة، بی‌تا.
_ بحارالانوار، محمد باقر مجلسی، بیروت: الوفاء، 1404ق.
_ بحرالعلوم، نصربن محمد بن احمد سمرقندی، بی‌تا.
_ البرهان في تفسير القرآن، سید هاشم بحرانی، تهران: بنیاد بعثت، 1416ق.