سنی است.
تفاسیر شیعه
مفسران شیعی در اولین تفاسیر خود، برای این قاعده اهمیت قایل شده‌اند و با همین عنوان «ایاک اعنی» از آن استفاده کرده‌اند. این اهمیت تا به آنجاست که مفسرانی نظیر علی ابن ابراهیم قمی۱ و سید هاشم بحرانی۲ در مقدمه تفسیر خود بابی تحت همین عنوان گشوده‌اند و این قاعده را جزء اصول تفسیری خود معرفی کرده‌اند. البته این استفاده، بیشتر محدود به آیات عتاب بوده است. علی ابن ابراهیم بارها از این اصطلاح در تفسیر آیات استفاده کرده و هر بار آن را به روایت امام صادق علیه السلام ۳ مستند می‌کند۴ . پس از او تقریباً تمامی مفسران شیعه، از این قاعده با ذکر عنوان «ایاک اعنی» سود جسته‌اند و اغلب به منشأ روایی آن نیز اشاره کرده‌اند.۵ تفاسیر صرفاً روایی نیز دیدگاه‌های علی ابن ابراهیم را ذیل آیات نقل کرده و این قاعده را از زبان او یادآور شده‌اند۶ .
تفاسیر اهل سنت
مفسران اهل سنت نیز به قاعده ایاک اعنی به چشم راهکاری برای تفسیر مناسب آیات عتاب به پیامبر نگریسته‌اند. تفسیر طبری_ که طلایه‌دار تفاسیر اجتهادی محسوب می‌شود _ از نخستین متونی است که در تفسیر بعضی از آیات، از این قاعده سود برده؛ هر چند از آن به عنوان یک قاعده مشخص و مدون نام نبرده است. او در تفسیر «الْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ فَلاَ تَکُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِینَ؛۷حق از جانب پروردگار توست. پس مبادا از تردیدکنندگان باشی» ، می‌گوید:
اگر کسی بپرسد که مگر پیامبر صلی الله علیه و آله شک داشت که حق از جانب پروردگار است، یا نمی‌دانست که قبله به عنوان محلی که خداوند به سمت آن توجه داده، حقی از
1.. تفسیر القمی، ج۱، ص۱۶-۱۷.
2.. البرهان فی تفسیر القرآن، مقدمه، ص۵۹.
3.. ر.ک: ادامۀ مقاله.
4.. تفسیر القمی، ج۱، ص۱۶؛ ج۲، ص۱۸، ۱۴۸، ۱۷۲، ۲۵۱ و۳۷۳.
5.. ر.ک: التبیان، ج۱، ص۲۸؛ الصافی، ج۱، ص۱۸۵؛ ج۲، ص۱۵۰؛ ج۳، ص۲۰۹ و...؛ تفسیر بیان السعادة فی مقامات العبادة، ج۱، ص۱۴۱؛ ج۲، ص۱۵۰؛ ج۳، ص۹۶ و...؛ المیزان، ج۷، ص۱۴۱؛ ج۹، ص۲۸۹؛ ج۱۷، ۲۴۷و...؛ تفسیر شریف لاهیجی، ج۱، ص۱۰۸؛ ج۲، ص۱۵۰؛ ج۳، ص۱۷۷ و....؛ من وحی القرآن، ج۱، ص۱۶۷، ج۲، ص۶۵؛ تفسیر نمونه، ج۸، ص۳۸۳؛ ج۹، ص۵۷، ج۱۲، ص۳۹۰ و...؛ تفسیر فرقان، ج۲، ص۹۴؛ ج۵، ص۱۶۷؛ ج۷ص۳۷۹ و....
6.. البرهان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۵۰و۸۴، ج۲، ص۷۸۸ و...؛ نورالثقلین، ج۱، ص۱۶۸، ج۲، ص۲۲۴و۱۹۷ و....
7.. سوره بقره، آیه۱۴۷.
