استدلال روايي شيخ صدوق بر نزول دفعي قرآن کريم و نقد ادلّه مخالفان - صفحه 27

مشمول این شهادت بوده و آیةالله خویی استفاده وی را صحیح و این شهادت را شامل مشایخ بلاواسطه و با واسطه وی دانسته است.۱
علی بن محمد: شیخ طوسی، علی بن شیره را ثقه و علی بن محمد قاسانی را ضعیف دانسته، لکن علامه حلی این دو، را یک نفر دانسته است.۲ البته علی بن ابراهیم روایت
را از دو نفر نقل کرده؛ زیرا «علی بن محمد» را به «ابراهیم بن هاشم» عطف کرده است،
لذا بر فرض ضعف علی بن محمد، لطمه‌ای به طریق دیگر _ که از ابراهیم بن هاشم نقل شده_ نمی‌زند.

ب) راویان مذکور در سند شیخ صدوق

أحمد بن محمد بن یحیی عطار: در کتب رجال وضعیت وی بیان نشده، لذا ابن داود او را مهمل دانسته است.۳ شیخ صدوق بارها برای او ترضی و ترحم کرده است. در الفقیه، حدود 65 روایت از او نقل شده و علامه حلی طریق وی در الفقیه، به عبدالله بن ابی یعفور و عبدالرحمن بن حجاج را صحیح دانسته که أحمد بن محمد بن یحیی در دو طریق مذکور وجود دارد.۴ لذا می‌توان دریافت که وی مورد اعتماد بوده است.
سعد بن عبدا لله اشعری قمی: از بزرگان و فقیهان امامیه، جلیل القدر و ثقه.۵

ج) راویان مشترک در دو سند

قاسم بن محمد اصفهانی: نجاشی او را صاحب کتاب نوادر و لم یکن بالمرضی، ذکر کرده،۶ لکن شهادت علی بن ابراهیم به وثاقت راویان تفسیرش شامل او نیز می‌شود. علامه حلی طریق شیخ صدوق در الفقیه به سلیمان بن داود را که قاسم بن محمد نیز در آن است، صحیح دانسته است.۷
سلیمان بن داودمنقری: نجاشی او را ثقه، ابن غضائری و علامه حلی او را ضعیف دانسته اند.۸ لکن شهادت علی بن ابراهیم به وثاقت راویان تفسیرش شامل او نیز

1.. تفسیرالقمی، ج۱، ص۲۰و ۲۱؛ همان، ج۱، ص۴؛ وسائل الشیعة، ج۳۰، ص۲۰۲؛ معجم رجال الحدیث، ج۱، ص۴۹و ۵۰.

2.. رجال الطوسی، ۳۸۸؛ الخلاصة،۲۳۲.

3.. رجال الطوسی، ۴۱۰و۴۱۳؛ رجال ابن داود، ۴۴.

4.. الخلاصة، ص۲۷۷و ۲۷۸؛ من لایحضره الفقیه، ج۴، ص۴۲۷و۴۴۷.

5.. رجال النجاشی،۱۷۷؛ الفهرست، ۲۱۵؛ الخلاصة، ۷۸.

6.. رجال النجاشی، ۳۱۵.

7.. من لایحضره الفقیه، ج۴، ص۴۶۷؛ الخلاصة، ص۲۷۹.

8.. رجال النجاشی، ۱۸۴؛ رجال ابن الغضائری، ج۳، ص۱۶۵؛ الخلاصة، ص۲۲۵.

صفحه از 40