تحقق هدف رجعت تخلفی نیست، ولی در تحقق هدف کافران خلاف است؛ یعنی آنان دروغ می‌گویند و اگر بازگردند، به آنچه گفته بودند، عمل نمی‌کنند.
رجعت به صورت احیای دو باره زندگی دنیاست؛ بنا بر این، باید روح به بدن بازگردد و بازگشتی جسمانی صورت پذیرد؛ نه فقط بازگشتی روحانی. بر اساس روایات اسلامی، بازگشت روحانی، برای بسیاری از مؤمنان اتفاق می‌افتد. آنان در مواقعی خاص، همچون جمعه، اجازه می‌یابند که سوی اهل منزل خود بروند و احوال آنان را مشاهده کنند؛ اما این بازگشت روحانی غیر از رجعت است که در آن، روح به بدن بازمی‌گردد و انسان زندگی جسمانی را از سر می‌گیرد.
البته از کلمات بعضی از قدمای علمای شیعه و همچنین از سخنان مرحوم طبرسی در مجمع البيان برمیآید که اقلیت بسیار کوچکی از شیعه رجعت را به معنای بازگشت دولت و حکومت اهل بیت علیهم السلام تفسیر میکردند؛ نه بازگشت اشخاص و زنده شدن مردگان. مرحوم طبرسی می‌گوید که مخالفت آنها طوری است که لطمهای به اجماع نمیزند.۱
رجعت و تشیع
بسیاری از اندیشمندان اعتقاد به رجعت را از ضروریات۲ مذهب تشیع۳ و انکار آن را موجب خروج از مذهب می‌دانند.۴ شاید ضروری دانستن اعتقاد به رجعت از روایاتی ناشی شده باشد که یکی از شرایط انتساب به تشیع و اهل بیت علیهم السلام را اعتقاد به رجعت
1.. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۷، ص۳۶۷.
2.. ضروری چند معنا دارد که در اینجا به معنای غیر قابل انفکاک به کار رفته است. برای دیدن معانی مختلف ضروری ر.ک: جامع العلوم فی اصطلاحات الفنون الملقب بدستور العلماء، ج۲، ص۲۶۴- ۲۶۹.
3.. همچون علامه مجلسی که می‌گوید: «بدان که از جمله اجماعیات شیعه، بلکه ضروریات مذهب فرقه محقه حقانیت رجعت است» (حق الیقین، ج۲، ص۳۳۵). و در جای دیگر می‌گوید: «به گمان من کسی که در امثال این موضوع شک کند، در امامان دین شک کرده است» (بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۲۲). شیخ حر عاملی می‌گوید: «صحت رجعت از ضروریات مذهب امامیه است. همه علمای معروف، نویسندگان مشهور، بلکه عموم مردم می‌دانند که این جزء مذهب شیعه است» (الایقاظ من الهجعة، ص۶۰- ۶۱). وی سپس نام بسیاری کسان را می‌برد که در باب رجعت کتاب نوشته‌اند و اولین آنها سلیم بن قیس هلالی است که از امیرالمؤمنین۷روایت می‌کند و می‌گوید: «تا کار به جایی رسید که یقین من به رجعت کمتر از یقینم به قیامت نبود» (همان، ص۶۴). وی سپس ماجرای گفتگوی مؤمن طاق و ابوحنیفه را در موضوع رجعت نقل می‌کند و از آن نتیجه می‌گیرد که: «این جریان هم دلیل است که سنی و شیعه، همه میدانستهاند که رجعت جزء مذهب شیعه است، و این معنی ضروری مذهب است که از اجماع بالاتر است» (همان، ص۶۶.). مرحوم آیةالله شیخ جواد تبریزی رجعت را از اصول مذهب نمی‌دانست، اما به دلیل اخبار معتبر _ که تواتر اجمالی دارند _ آن را یقینی می‌دانست (صراط النجاة، ج۲، ص۶۱۴).
4.. حق الیقین، ج۲، ص۳۵۴.
