معرفی کرد. در اینجا هم بازگشت به دنیا پس از مرگ رخ داده است.۱
5. گروهی از بنی اسرائیل، بعد از تقاضای مشاهده خداوند، گرفتار صاعقه مرگباری شدند و مردند، سپس خداوند آنها را به زندگی بازگرداند تا شکر نعمت او را به جا آورند:
ثُمَّ بَعَثْنَاکُمْ مِنْ بَعْدِ مَوْتِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ؛۲
سپس شما را پس از مرگتان برانگیختیم؛ باشد که شکرگزاری کنید.
دلالت این آیه بر امکان و وقوع رجعت بسیار روشن است؛ گو این که برخی مفسران اهل سنت به دلیل مخالفت با مسأله رجعت راه تأویل را در پیش گرفتند و با صراحت آیه را نادیده انگاشتند.۳
6. اصحاب کهف نیز، با وجود آن که نمرده بودند، به دلیل خواب طولانی چند قرنه، شبیه همین موارد است:
ثُمَّ بَعَثْنَاهُمْ لِنَعْلَمَ أَيُّ الْحِزْبَيْنِ أَحْصَی لِمَا لَبِثُوا أَمَداً؛۴
آن گاه آنان را برانگیختیم تا بدانیم کدام یک از آن دو دسته مدت درنگشان را بهتر حساب کردهاند.
در روایتی از امام صادق علیه السلام نیز بازگشت اصحاب کهف را رجعت به حساب آمده است.۵
7. داستان مرغهای چهارگانه ابراهیم علیه السلام _ که بعد از ذبح، بار دیگر به زندگی بازگشتند تا
1.. در این زمینه میان مفسران شیعه و سنی اخلافی در بازگشت به دنیا وجود ندارد.
2.. سوره بقره، آیه ۵۶.
3.. آلوسی اقوالی را نقل میکند که برخی مرگ را به معنای مخفی شدن و بعث را به معنای بیداری و برخی جهل را به معنای مرگ و بعث را به معنای علم گرفتند (روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، ج۱، ص۲۶۴). خود وی تأویل دیگری را پیش میکشد؛ به این صورت که مرگ را به فنای در تجلی ذاتی و بعث را به بقای بعد از فنا تفسیر میکند (همان، ج۱، ص۲۶۹)؛ اما در برابر، زمخشری در الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل (ج۱، ص۱۴۱)، فخر رازی در مفاتیح الغیب (ج۳، ص۵۲۱)، قرطبی در الجامع لاحکام القرآن (ج۱، ص۴۰۴)، سیوطی و محلی جلال الدین در تفسیر الجلالین (ج۱، ص۱۱)، طبری در جامع البیان فی تفسیر القرآن (ج۱، ص۲۳۰- ۲۳۱) و بسیاری دیگر از مفسران اهل سنت به مرگ و زنده شدن آنها تصریح میکنند.
4.. سوره کهف، آیه۱۲.
5.. عن أبی عبد الله علیه السلام: «و قد رجع الی الدنیا ممن مات خلق کثیر منهم أصحاب الکهف، أماتهم الله ثلاثمائة عام و تسعة، و بعثهم فی زمان قوم أنکروا البعث لیقطع حجتهم و لیریهم قدرته و لیعلموا ان البعث حق وَ أَمَاتَ اللهُ أَرْمِیَا النَّبِیَّ صلی الله علیه و آله الَّذِی نَظَرَ إِلَی خَرَابِ بَیْتِ الْمَقْدِسِ وَ مَا حَوْلَهُ_ حِینَ غَزَاهُمْ بُخْتَنَصَّرُ وَ قَالَ أَنَّی یُحْیِی هذِهِ اللهُ بَعْدَ مَوْتِها فَأَماتَهُ اللهُ مِائَةَ عامٍ ثُمَّ أَحْیَاهُ وَ نَظَرَ إِلَی أَعْضَائِه...» (الاحتجاج، ج۲، ص۳۴۴). در این حدیث شریف به آیات دیگری از قرآن که رجعت اقوامی را برمیشمرد، استناد شده است.