رجعت - صفحه 52

اصلش را قبول ندارند، نمی‌توان انتظار داشت که فرع آن را بپذیرند، و گرنه با توجه به ادله متعدد و محکم رجعت، جایی برای انکار آن وجود ندارد. در ادامه، روایاتی که اثبات کننده رجعت هستند، بیان می‌شود.

رجعت‌کنندگان

همان طور که در تعریف رجعت گذشت، در باره رجعت‌کنندگان چند نظر وجود دارد؛ اما مشهورتر از همه آن است که رجعت اختصاص به کسانی دارد که در کفر یا ایمان خالص باشند. روایات فراوانی از رجعت انبیا، اولیای خدا، بویژه امام حسین علیه السلام ، امام علی علیه السلام و اهل بیت علیهم السلام سخن گفته‌اند. در برخی از آنها از رجعت جمعی از اصحاب خاص پیامبر صلی الله علیه و آله و امام علی علیه السلام گفتگو شده است. رجعت شهدا، با عنوان مقتولان در راه خدا نیز مورد تأکید برخی روایات است. در کنار اینها از رجعت کافران و منافقان بزرگ هم یاد شده است. تمام این موارد زیر عنوان مشهور خالصان در کفر و ایمان قابل درج هستند. در رجعت کافران اختلافی وجود ندارد.
در برخی روایات از رجعت برخی اقوام یا فوجی از هر امت و مانند آن سخن گفته شده است. با توجه به اجمال و ابهامی که در این تعابیر وجود دارد، برای روشن کردن مقصود از آنها باید به روایات دیگری که آن اقوام یا افواج را توضیح داده‌اند، مراجعه کرد. نتیجه همان می‌شود که پیش‌تر گفته شد؛ یعنی خالصان از هر دسته رجعت خواهند کرد.
تنها یک مورد است که گویا مقداری عام‌تر به نظر می‌رسد و آن عنوان «همه مؤمنان» است. این مورد در روایتی ذکر شده که به موضوع رجعت شهدا نیز اشاره کرده است. روایت مذکور در بحارالانوار چنین آمده است:
خص، [منتخب البصائر] سَعْدٌ، عَنِ ابْنِ أَبِي الْخَطَّابِ، عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ الْمُغِيرَةِ، عَمَّنْ حَدَّثَهُ، عَنْ جَابِرِ بْنِ يَزِيدَ، عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ: سُئِلَ عَنْ قَوْلِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «وَ لَئِنْ قُتِلْتُمْ فِي سَبِيلِ اللهِ أَوْ مُتُّمْ»، فَقَالَ: يَا جَابِرُ، أَ تَدْرِي مَا سَبِيلُ اللهِ؟ قُلْتُ: لَا وَ اللهِ، إِلَّا إِذَا سَمِعْتُ مِنْكَ. فَقَالَ: الْقَتْلُ فِي سَبِيلِ عَلِيٍّ علیه السلام وَ ذُرِّيَّتِهِ، فَمَنْ قُتِلَ فِي وَلَايَتِهِ قُتِلَ فِي سَبِيلِ اللهِ، وَ لَيْسَ أَحَدٌ يُؤْمِنُ بِهَذِهِ الْآيَةِ إِلَّا وَ لَهُ قَتْلَةٌ وَ مَيْتَةٌ، إِنَّهُ مَنْ قُتِلَ يُنْشَرُ حَتَّی يَمُوتَ، وَ مَنْ مَاتَ يُنْشَرُ حَتَّی يُقْتَلَ؛1
جابر بن یزید از امام باقر علیه السلام نقل می‌کند که در پاسخ به پرسش از معنای این گفته خداوند عز وجل «و اگر در راه خدا کشته شوید یا بمیرید»، فرمودند: «ای جابر، آیا

1.. بحارالانوار، ج‏۵۳، ص۴۱.

صفحه از 68