بر این، جا دارد که به هنگام برپایی دولت عدل مهدوی عجل الله تعالی فرجه الشریف بهترینها و بدترینها بازگردند تا خوبان از بدان انتقام کشند و در اقامه عدل مشارکت کنند و سینههایشان را از داغ ظلم شفا دهند۱ و عزت یابند و ایام دولت حق را ببینند و لذت ببرند. به همین دلیل، رجعت در هنگامه ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف اتفاق میافتد.
در کنار این فلسفه، رجعت فوایدی دیگر هم دارد. یک فایده اعتقاد به رجعت
ایجاد امید و حرکت در جمع مؤمنان برای آمادهسازی خود است. اگر مؤمنان خالص امکان درک زمان دولت موعود حق را پیدا کنند، این امر آنان را تشویق میکنند که خود را مصداق چنان مؤمنانی بگردانند. همچنین امیدشان افزوده میگردد و میدانند زحماتی که میکشند، در دنیا نیز ثمر خواهد داد. در کنار این فواید تربیتی، یک فایده هستیشناختی نیز بر رجعت مترتب میشود و آن این که اولیای خدا و پیامبرانی که در زندگی خود یاری و نصرت حق را نیافتند و مردم آنها را تنها گذاشتند و نتوانستند ظرفیتهای وجودی خود را آن چنان که میتوانستند متحقق کنند، اینک این امکان را مییابند که به آن ظرفیتها تحقق بخشند و به کمال لایق خویش دست یابند. از این رهگذر، مردم جهان نیز بهرهمند میشوند. مؤمنان طراز اول نیز چنین حکمی دارند. آنان که ظرفیتهای بیشتری برای عمل در راه حق داشتند، اما به دلیل عمل سران کفر و نفاق از راه بازماندند، جا دارد که دو باره به زندگی بازگردند تا ضمن نصرت دولت حق، خود به مراتبی برتر در سیر الی الله دستیابند.
میتوان حدس زد که این فرصت ویژه کسانی باشد که همت و اندیشه برتری داشته
و بیش از آنچه برایشان میسر شد، در اندیشه داشتند و نیت آن داشتند که در راه حق اعمال بزرگتری انجام دهند؛ اما ضرورتی برای رجعت کسانی که تغییر شرایط و ادامه حیاتشان تغییری در عملکرد آنها ایجاد نمیکرد و به آنچه برایشان میسر شد، بسنده میکردند، وجود ندارد. این گروه همان مردم متوسطاند. به بیان دیگر، مقتضای عدل الهی آن است که فرصت عمل برای همه فراهم آید و در قیامت، کسی نتواند بگوید اگر شرایط و فرصت دیگری میداشتم، میتوانستم بیشتر در راه خدا مجاهده کنم. بر این اساس، متوسطان از مردم، اعم از مؤمن و کافر، به آنچه رخ داده اکتفا میکنند. دو گروه نخبه باقی میماند. گروه کافران از همه ظرفیت خود بهره گرفتند و هر چه توانستند کردند. آنان
1.. در روایات متعددی این موضوع بیان شده است؛ از جمله در حدیثی از امام رضا علیه السلام که فرمود: «و تود الناس لو کانوا أحیاء و یشفی الله صدور قوم مؤمنین» (بحار الأنوار، ج۵۲، ص۳۱۴- ۳۱۵).