مؤلفه‌هاي احساس سعادتمندي در احاديث با رويکرد روانشناختي - صفحه 121

سعادت در حوزه مطالعات اسلامی نیز چنین وضعی دارد. دلیل آن را نیز در روشن بودن معنای آن نزد مردم می‌دانند.
آرگایل در باره معنای شادکامی۱ می‌نویسد:
گاهی گفته می‌شود که مفهوم شادکامی، مبهم و اسرارآمیز است. اما واضح است که بیشتر مردم به خوبی می‌دانند شادکامی چیست. در زمینه‌یابی‌ها که از مردم در باره معنای شادکامی سؤال شده، پاسخ داده‌اند که غالباً شادکامی عبارت است از: بودن در حالت خوشحالی و سرور یا دیگر هیجان‌های مثبت، یا عبارت است از: راضی بودن از زندگی خود.۲
البته وی معتقد است که علاوه بر این دو جزء، یعنی عواطف مثبت۳ و رضایت۴ ، جزء سومی نیز وجود دارد که عبارت است از: فقدان افسردگی و اضطراب یا دیگر عواطف منفی۵ .۶ این یافته، ما را به این نتیجه‌گیری رهنون می‌سازد که شادکامی سه قسمت عمده دارد: رضایت، عواطف مثبت و عواطف منفی.۷ در این باره مطالب بیشتری وجود دارد که مجال طرح آن در اینجا نیست.۸
در متون دینی، بویژه در احادیث نیز موضوع سعادت به صورت گسترده مورد بحث قرار گرفته است. این متون، گاه در بیان حقیقت سعادت (حقیقة السعادة) و گاه در معرفی انسان سعادتمند (السعید) و یا سعادتمندترین انسان (أسعد الناس)، و گاه در بیان عوامل سعادت (أسباب السعادة)، و گاه در بیان مصادیق سعادت (من السعادة _ ما یعد من السعادة)، نشانه‌های سعادت (أمارة السعادة) و مانند اینها صادر شده‌اند.۹
البته نگاهی دقیق به همه این متون نشان می‌دهد که دست کم بسیاری از این متون _ اگر نگوییم همه آنها _ بیان مصداق کرده‌اند تا به جای گرفتار شدن در مباحث علمیِ خشک _ که برای عموم مردم فایده و جذابیتی ندارد _ آنچه سعادت را محقق می‌کند،

1.. شادکامی معادل واژه Happiness در روانشناسی و واژه سعادت در ادبیات دینی است. برای مطالعه بیشتر ر. ک: رساله مبانی و عوامل شادکامی در اسلام با رویکرد روانشناسی مثبت‌گرا.

2.. روانشناسی شادی، ص۱۴.

3.. Positive Emotion.

4.. Satisfaction.

5.. Negative Emotion.

6.. همان، ص۳۱.

7.. برای مطالعه بیشتر ر. ک: «مبانی و عوامل شادکامی در اسلام با رویکرد روانشناسی مثبت‌گرا».

8.. ر. ک: میزان الحکمة، عنوان «السعادة».

صفحه از 139