و هنوز نمی‌تواند به صورت عینی و مطابق با واقعیت خارجی زندگی، مؤلفه احساس سعادتمندی را نشان دهد. روشن‌تر شدن و مشخص شدن جایگاه رضامندی در زندگی، نیازمند بررسی‌های بیشتر در باره متعلق رضامندی است. متعلق رضا، «قضا و قدر» است. و این دو با هم تفاوت دارند. قضا و قدر یک «موقعیت بیرونی» است، و رضامندی یا نارضایی یک «حالت نفسانی و روانی» است که در واکنش به آن موقعیت، شکل می‌گیرد. بنا بر این باید به تفاوت ماهیت این دو توجه نمود. ما برای شناخت عینی رضامندی، نیازمند بررسی متعلق آن که یک موقعیت بیرونی است، می‌باشیم. با شناخت دقیق این موقعیت، راهی به سوی مشخص شدن و عملیاتی شدن رضامندی در احساس سعادتمندی گشوده می‌شود. قضا و قدر، از یک منظر به تکوینی و تشریعی تقسیم می‌شود که بررسی آنها، ابعادی از رضامندی و در نتیجه ابعاد دیگری از احساس سعادتمندی را روشن می‌کند.
«صبر» _ «شکر»
قضا و قدر تکوینی مربوط به بعد آفرینشی زندگی و چگونگی تنظیم قوانین و حوادث آن می‌گردد۱ و البته حوادث زندگی، به دو قسم خوشایند و ناخوشایند تقسیم می‌شود. بر همین اساس امام علی علیه السلام زندگی را به دو بخش «یوم لک» و «یوم علیک» تقسیم می‌کنند.۲
مفاهیم دیگری نیز هستند که با این حقیقت ارتباط پیدا می‌کنند. خوشایند زندگی (یوم لک) همان چیزی است که در ادبیات دین با عنوان «نعمت» و ناخوشایند زندگی (یوم علیک) همان چیزی است که با عناوینی همچون «بلا»، «مصیبت»، «نقمت» و مانند آن، از آن یاد می‌شود. بر اساس این مطلب، نسبت میان برخی واژه‌ها در احادیث روشن می‌گردد. در پاره‌ای از روایات - که به آنها اشاره خواهیم کرد _ سه واژه قضا، بلا و نعما در کنار هم آمده‌اند. با توضیحی که گذشت، معلوم می‌گردد که این سه، در عرض یکدیگر نیستند، بلکه بلا و نعما (یا واژه‌های مشابه) زیر مجموعه قضا هستند. تحلیل مفهومی سه واژه مورد بحث (قضا، بلا و نعما) به اضافه شواهد روایی، این مطلب را ثابت می‌کند.
1.. ر. ک: همان، ص۱۴۰.
2.. الإمامُ علیٌّ علیه السلام: الدهرُ یَومانِ: فیَومٌ لَکَ و یَومٌ علَیکَ، فإذا کانَ لکَ فلا تَبطَرْ، و إذا کانَ عَلیکَ فلا تَحزَنْ، فَبِکِلَیهِما سَتُختَبَرُ (تحف العقول، ص٢٠٧؛ نیز ر. ک: بحارالانوار، ج٧٧، ص٢١٠، ح١ و ج٧٨، ص١٣، ح٧١؛ نهج البلاغه، حکمت ٣٩۶).
