مؤلفه‌هاي احساس سعادتمندي در احاديث با رويکرد روانشناختي - صفحه 130

آمدی از امام علی علیه السلام نیز در این باره چنین نقل می‌کند:
ثَلاثٌ مَن كُنَّ فيهِ فَقَد رُزِقَ خَيرَ الدُّنيَا وَ الآخِرَة؛ هُنَّ: الرِّضَا بِالقَضَاءِ وَ الصَّبرُ عَلَي البَلاءِ، وَ الشُّكرُ فِي الرَّخاءِ؛۱
سه چیز در هر کس باشد، در حقیقت، خیر دنیا و آخرت نصیبش شده است: خشنودی به قضا، شکیبایی بر گرفتاری و سپاسگزاری در آسایش.

و در جای دیگر چنین نقل می‌کند:
انكم ان صبرتم علي البلاء، و شكرتم في الرخاء، و رضيتم بالقضاء، كان من الله سبحانه الرضا؛۲
اگر شما بر گرفتاری، شکیبا، و در آسایش، سپاس‌گزار، و به قضا خشنود باشید، از جانب خداوند سبحان هم از شما خشنود خواهد بود.

همچنین حضرت در دعایشان نیز می‌فرمایند:
اللّهُمَّ!... وَ أسأَلُكَ أن تَرزُقَنِي شُكرَ نِعمَتِكَ، وَ صَبراً عَلَي بَليَّتِكَ، وَ رِضيً بِقَدَرِكَ؛۳
خداوندا!... و از تو می‌خواهم که سپاسگزاری بر نعمتت و شکیبایی بر بلایت و خشنودی به قدرت را روزی‌ام گردانی.

از مجموع آنچه گذشت به دست می‌آید که اسلام، برای تحقق رضامندی،
به طور مشخص در حوزه رخدادهای زندگی، بر دو مسأله مهم شکر و صبر تأکید
می‌کند. دلیل اصلی شکر و صبر نیز در همان خیر بودن تقدیرهای خداوند است که
یکی از دو رکن سعادت بود. بنا بر این، گذشته از رضامندی، نسبت به کل تقدیر، سپاسگزاری (شکر) - در تقدیرهای خوشایند -، و بردباری (صبر) - در تقدیرهای ناخوشایند - نیز در احساس سعادتمندی دخیل هستند. کسانی که صبور و شکور نباشند، سعادتمندی را احساس نخواهند کرد؛ زیرا خوشایند و ناخوشایند، هر دو از واقعیت‌های زندگی هستند و بدون واکنش صحیح به آنها نمی‌توان سعادتمند شد و آن را احساس نمود.
در برخی روایات، به قضای الهی در هر دو بعد خوشایند و ناخوشایند آن تصریح شده و از صبر و شکر به عنوان عوامل ثمرِ خیر داشتن قضای الهی، یاد شده است. رسول خدا صلی الله علیه و آله

1.. غررالحکم، ح۶۲۸۳؛ عیون الحکم والمواعظ، ص۲۸۲، ح۶۲۸۳.

2.. غررالحکم، ح٣٨۴۵.

3.. مهج الدعوات، ص١٣٠.

صفحه از 139