ص139؛ 24: ج4 ص215) ارواح، لشكريان جمع شدهاند. ارواحى كه به هنگام ميثاق با هم آشنايى وانس داشتند، در اينجا با هم ائتلاف دارند. ارواحى كه در ميثاق با هم تناكر و نفرت داشتند، در اينجا با هم اختلاف دارند. و ميثاق در اين حجر اسود نهاده شده است.
2ـ1ـ3) امام صادق عليه السلام از شخصى پرسيد:
مَا تَقُولُ فِي الْأَرْوَاحِ أنّهَا جُنُودٌ مُجَنَّدَةٌ؛ فَمَا تَعَارَفَ مِنْهَا ائْتَلَفَ وَ مَا تَنَاكَرَ مِنْهَا اخْتَلَفَ؟ قَالَ: فَقُلْتُ: إِنَّا نَقُولُ ذَلِكَ. قَالَ: فَإِنَّهُ كَذَلِكَ. إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَخَذَ عَلَى الْعِبَادِ مِيثَاقَهُمْ وَ هُمْ أَظِلَّةٌ قَبْلَ الْمِيلَادِ. وَ هُوَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ:«وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِي آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَ أَشْهَدَهُمْ عَلى أَنْفُسِهِمْ»إِلَى آخِرِ الآْيَةِ. قَالَ: فَمَنْ أَقَرَّ لَهُ يَوْمَئِذٍ، جَاءَتْ أُلْفَتُهُ هَاهُنَا. وَ مَنْ أَنْكَرَهُ يَوْمَئِذٍ، جَاءَ خِلَافُهُ هَاهُنَا. (۹: ج۱، ص۸۴؛ ۲۱: ج۶۱، ص۱۴۰)
نظرت چيست در مورد اينكه ارواح، لشكريانِ جمع شدهاند و ارواحى كه با يكديگر آشنايى داشتند با هم ائتلاف دارند و ارواحى كه از همديگر نفرت داشتند، با هم اختلاف دارند؟
عرض كردم: ما به اين امر اعتقاد داريم.
فرمود: حق هم همين است. خداوند متعال، پيش از ميلاد، از بندگان خويش عهد و پيمان گرفت، در حالى كه روح بودند. و اين است كلام الاهى: «و به ياد آور آن زمانى را كه پروردگارت از صلب فرزندان آدم، ذريّه آنان را گرفت و آنها را بر خودشان گواه گرفت»۱تاآخر آيه. سپس فرمود: كسى كه در آن روز به ربوبيّت اقرار كرد، الفت و پيوند او در اينجا هم برقرار گرديد؛ و كسى كه آن روز انكار كرد، مخالفت او در اينجا نيز پيدا شد.
1.ظاهراً استناد به آيه شريفه تنها از جهت اخذ عهد وپيمان بر ربوبيّت است و جهات ديگرى كه در آيه شريفه آمده، در عالم ارواح قبل از ميلاد مورد نظر نيست؛ يعنى اخذ فرزندان بنى آدم از صُلب فرزندان آدم در مورد عالم ارواح مورد توجّه نيست؛ زيرا معلوم است كه ارواح انسانها از ظهور (اصلاب) آباء و اجداد بيرون نيامدهاند. در روايات خلقت ارواح، نه تنها صراحت و ظهورى بر اين امر وجود ندارد، بلكه بدان اشارهاى هم نشده است.
