بررسى مفهوم امامت در پرتو آيه ملك عظيم - صفحه 74

ب) نبى در روايات شيعه

نبى در برخى از روايات شيعه، به معناى شخصى است كه فرشته وحى را در خواب مى‏بيند و صدايش را مى‏شنود؛ ولى او را مشاهده نمى‏كند. (48: ج 1، ص 176)
بر اساس كلام امام رضا عليه ‏السلام نبى گاهى كلام را مى‏شنود و گاهى شخص ملك را مى‏بيند؛ ولى صداى او را نمى‏شنود. (48: ج 1، ص 176)
در مقام جمع بين روايات، مى‏توان گفت كه نبى، هنگام وحى ملك را مشاهده نمى‏كند؛ ولى ممكن است ملك را در غير زمان وحى مشاهده كند. به هر حال، در روايات نيز قرينه‏اى بر سلطنت و پادشاهى داشتن نبى وجود ندارد.
لذا با توجّه به معناى لغوى و اصطلاحى نبى، معلوم مى‏شود كه از نظر لغت و روايات، تبليغ در مفهوم نبى اخذ نشده ۱ و هيچ دليلى بر ملك، سلطنت و پادشاهى داشتن نبى وجود ندارد؛ بلكه به تصريح آيات و روايات، مقام سلطنت و ملك غير از نبوّت مى‏باشد.

ج) تفاوت نبوّت و سلطنت در منظر قرآنى

آيات 246 و 247 سوره بقره به خوبى مى‏رساند كه ملك و سلطنت با نبوّت تفاوت دارد و اعطاى اين مقام به اراده خداوند است. نبى بما هو نبى، در انتخاب و اعطاى ملك نيز اختيارى ندارد. ۲ لذا بنى‏اسرائيل به پيامبر خود مى‏گويند: از خداوند بخواه تا ملكى بر ما برانگيزد.
از آيات قرآنى همچنين استفاده مى‏شود كه لزومى ندارد ملك و سلطنت همواره به همراه نبوّت و در يك خانواده باشد.
امام باقر عليه ‏السلام در ذيل آيه 247 سوره بقره مى‏فرمايد:

1.البتّه نبى در برخى موارد، از سوى خداى تعالى براى ابلاغ بعضى از امور به مردم، مأموريّت پيدا مى‏كند.

2.مرحوم آيت‏اللّه‏ ملكى ميانجى مى‏نويسد: ... فالاصطفاء من اللّه‏ نصّ في المقصود... و منها قوله تعالى: «واللّه‏ يوتي ملكه من يشاء» . فإنّ الظاهر أنّ الإيتاء تشريعيّ... فا¨نّه لاتحلّ إمارة على أحد و تصرّف أحد في شؤون غيره إلّا على اللّه‏ تعالى و من استخلفه سبحانه. (۵۲: ج ۲، ص ۲۹۷)

صفحه از 89