بررسى مفهوم امامت در پرتو آيه ملك عظيم - صفحه 82

دليلى ارائه نشده است.
روشن است كه از علم امام نمى‏توان نتيجه گرفت، منظور از ملك عظيم ولايت بر هدايت است و نيز دو آيه‏اى كه به عنوان شاهد مطرح شده ۱ ارتباطى با آيه ملك عظيم و مفهوم ملك ندارد.
ائمّه اهل بيت عليهم ‏السلام به جز علم‏الكتاب، علوم و خصائص والاى فراوان ديگرى هم دارند؛ امّا سؤال اصلى انتخاب بين دو موضوع است: الف) آيا معناى امامت، علم الكتاب است؟ ب) آيا علم‏الكتاب لازمه مقام امامت است و كسى كه به مقام امامت رسيد، بايد علم هم داشته باشد؟ به عبارت صريح‏تر، علم‏الكتاب از خصائص امام و لوازم امامت است و نمى‏توان آن را امامت ناميد.

5ـ 3ـ 5) تفسير ملك عظيم به ملك آخرت

مرحوم ملّاصدرا مراد از ملك عظيم را ملك آخرت مى‏داند كه هم خداى سبحانه و هم انبيا و ائمّه عليهم ‏السلام و هم ديگر بندگان مطيع از آن بهره مى‏برند و به تناسب مقام هر يك، اين ملك در آنها معنايى دارد. به عقيده او، مراد از ملك در مورد انبيا و ائمّه عليهم ‏السلام مرتبه‏اى از ذات انسان در مقام قرب است، از حيثى كه ذات انسان در آن مرتبه، اشيا راـ همان‏گونه كه هستندـ به نور حق، مى‏بيند و بر آنها احاطه علمى و عينى دارد و به واسطه آن، از چيزهاى ديگر مستغنى مى‏شود. (26: ص 479)
بايد از ملّاصدرا پرسيد: ملك عظيمى كه به تصريح خداوند، به گروه خاصّى عطا شده است، چگونه بين همگان تقسيم مى‏شود و خدا و ساير خلايق نيز داراى مرتبه‏اى از آن مى‏شوند؟!
ملّاصدرا ملك عظيم را از سنخ ملك آخرت معرّفى مى‏كند؛ ولى ديديم كه ملك عظيم، اصطلاحى است كه در روايات اهل بيت عليهم ‏السلام براى مقام افتراض الطاعه جعل شده است. در نتيجه، تقسيم‏بنديهاى ملّاصدرا در مورد ملك عظيم صادق نخواهد بود.

1.يعنى آيه ۷۱ سوره انبيا و آيه ۲۴ سوره سجده.

صفحه از 89