بررسى مفهوم امامت در پرتو آيه ملك عظيم - صفحه 83

نكته ديگر، اينكه ملّاصدرا به چه دليلى ملك عظيم را به مرتبه‏اى از تكوّن ذات انبيا و ائمّه عليهم ‏السلام تأويل مى‏كند؟! در صورتى كه ملك عظيم در روايات اهل بيت عليهم ‏السلام مقام افتراض الطاعه معرّفى شده است.
ما معتقديم اهل بيت عليهم ‏السلام داراى مقامات، خصائص و علوم فراوانى‏اند؛ امّا روايات ايشان تصريح دارد كه بالاترين مقام ايشان، مقام افتراض‏الطاعه است و منظور از ملك عظيم نيز همين مقام مى‏باشد و اين مقام همان امامت الاهى است.
مرحوم شيخ محمّد جواد خراسانى مراد از ملك را حكومت و سلطنت الاهى بر امّت و يا همان مقام فرض الطاعه مى‏داند. به تصريح ايشان، اصل و اساس مقام امامت، ولايت تشريعى است و اعتقاد به آمريّت و حقّ امر و نهى امامان معصوم عليهم ‏السلام سبب امتياز شيعه از ديگران مى‏باشد.
ايشان بدون كوچك‏ترين خدشه به مقامات و فضائل تكوينى، آن مقامات را تشريفى مى‏داند، نه اقتضاى منصب امامت. وى اعتقاد به آن را از لوازم شيعه نمى‏شمارد و تأكيد مى‏كند عقيده ضرورى شيعه، همان ولايت تشريعى و مقام امر و نهى امامان اهل بيت عليهم ‏السلام و به عبارت ديگر، مقام افتراض‏الطاعه است. (17: ص 42)

6. تحكيم معنا در پرتو آيات قبل

در آيه 54 سوره نساء سخن از عدّه‏اى به ميان آمده است كه به خاطر فضل خداى تعالى به ايشان، مورد حسادت قرار گرفته‏اند. خداى تعالى به اين بندگان برگزيده خويش ملك عظيم عطا كرده است. در بررسى روايات، روشن شد ملك عظيم، مقام افتراض الطاعه است و صاحبان امر و نهى كه مورد حسادت واقع شده‏اند، اهل بيت پيامبر عليهم ‏السلام هستند. امّا خداى تعالى در آيات قبل نيز به اين موضوع اشاره كرده است تا مراد از ملك عظيم روشن‏تر گردد. لذا مناسب به نظر مى‏رسد در اينجا به بررسى آيات قبل با توجّه به روايات ذيل آنها پرداخته شود.
در آيه 41 سوره نساء، خداى تعالى به شهادت رسول اللّه‏ صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلمبر امّت اشاره مى‏كند و عدّه‏اى از امّت رسول اللّه‏ صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلمرا تذكار و هشدار مى‏دهد به روزى كه

صفحه از 89