تواترشان باطل مى‏شد. پس اتّفاق ايشان در آنچه نقل مى‏كنند، با محال بودنِ سازش و همدستى، دليل صدق اينان است. مسلمانان‏ـ كه خودت به كثرت آنها اقرار كردى‏ـ معجزات پيامبر و تحدّى قرآن را از سلف خود روايت كرده‏اند؛ كه آن پيشينيان ديدند و از اسلاف خود شنيدند. از سويى، هيچ شكّى در صدق آنها نيست؛ چرا كه از كسانى روايت كردند كه مى‏گفتند: گذشتگان ما گواه ما بودند. اين در حالى است كه حكم ايشان در تواتر و قطع عذر، به ما حكم مى‏كند كه بايد آنها را در گزارش ديده‏ها و شنيده‏ها، راست بدانيم؛ چون اين دو حالت مانند هم‏اند. همچنين گفتند: از گذشتگان خود شنيديم كه روايت اين معجزات را نسل به نسل، از گذشتگان خود شنيده‏اند. بنابراين هر نسلى از مسلمانان، از پيشينيان خود روايت مى‏كند كه خبر معجزات و تحدّى به قرآن را از سلف خود شنيده و گزارش كرده و ديده‏اند. خبر به حدّ تواتر رسيده بلكه از آن گذشته است، تا آنجا كه نقل به گروهى مى‏رسد كه تواتر آن را خبر داده‏اند؛ يعنى كسانى كه معاصر پيامبر بوده و آيات و معجزاتش را شاهد بوده‏اند. و در آن زمان نيز فصحا حضور داشته و تحدّى به قرآن را شنيده‏اند كه آنها را ناتوان ساخته است و اين راويان معاصر پيامبر، حالت معارضان را ديدند كه چون از معارضه در برابر مسلمانان ناتوان شدند، به شمشير روى آوردند. اين دليلى است روشن ـ اگر درست بنگرى ـ و تو را از بررسيهاى بيشتر، بى‏نياز مى‏سازد.
ديگر كلامى باقى نمى‏ماند جز اينكه شبهه‏اى را كه معتزلى بر تو وارد كرده رها كنى، كه من بطلان اين شبهه را در برهان گذشته بيان كردم. معتزلى گفته بود: «شرط صحّت خبر متواتر، اين است كه ضرورتا براى شنونده به صحّت مخبر آن علم آورد.» اين سخن باطل و محال و مدّعاى بى‏دليل است. دليل بر بطلان اين سخن، آنكه ضروريّات، ريشه‏هاى علوم و مبادى عقول و اصولى كلّى‏اند براى هر آنچه دليل، ما را به آن سوق مى‏دهد. پس به ناچار، بايد مقدّم باشند و بايد هر دلالتى از آنها متأخّر باشد. و محال است كه علوم استدلالى، متقدّم بر علوم ضرورى باشند.
از سويى، شك نداريم كه علم به صحّت آنچه در خبر متواتر آمده، بعد از علم ما به راويان متواتر است كه سازش بر آنها روا نيست؛ يعنى زمانى كه بدانيم محال بودنِ سازش آنها، دليل بر بطلان جعل در مورد آنهاست. امّا اين استدلال، قبل از علم به صحّت مخبر خبر به دست آمده؛ يعنى اينكه علم به آن، جز به استدلال