رسالهاى در بررسى اصالت «خطبهالبيان»
نويسنده: ميرزا ابوالقاسم قمى (م 1230ه)
تحقيق و تصحيح: محمّدمهدى كرباسچى ۱
چكيده: خطبة البيان به اميرمؤمنان حضرت علىبن ابىطالب عليه السلام منسوب است در اين خطبه، عباراتى نظير «أنا خالق السموات» و «و أنا الرازق» محلّ بحث و تأمّل است. نويسنده ضمن اشاره به شيوه برخى از بزرگان در استناد و بيان اين نوع كلمات و عبارات، به تفصيل، در دو فصل جداگانه، صحّت يا عدم صحّت انتساب خطبه را به حضرت اميرمؤمنان عليه السلام بحث و بررسى كرده است.
نويسنده در فصل اوّل، مباحثى را با فرض عدم صحّت انتساب خطبه به آن حضرت مطرح و به تفصيل، درباره غلات و اعتقادات آنان، شأن و مقام امام عليه السلام و مدّعيان الوهيّت بحث مىكند و نتيجه مىگيرد كه با فرض عدم صحّت انتساب، اين كلمات و عبارات جعل غلات بوده و براى ترويج و تحصيل اغراض فاسده مطرح شده است.
در فصل دوّم، فرض صحت انتساب خطبه به اميرمؤمنان عليه السلام مطرح و موضوع محكم و متشابه در كلام آن حضرت، بررسى شده كه بر اين اساس، تأويل برخى واژهها و عبارات ضرورى است.
كليد واژهها: غلات / الوهيّت / كلام اميرمؤمنان عليه السلام / خالقيّت و رازقيّت امام عليه السلام / خطبة البيان / حديث مفضّل / مقام امام / محكم و متشابه.
1.. كارشناس ارشد علوم حديث (گرايش كلام) از دانشكده علوم حديث.
