فشار و خفقان موجود از سوى حكومت بنىاميّه در اين خصوص، ما را از دسترسى به اسرار نهفته در سينه آن بزرگوار محروم كرده؛ به طورى كه دستيابى به اخبار عاشورا، منقول از زينب كبرى(س) بسيار محدود است.
حديث طولانى امّ ايمن يكى از احاديثى است كه زينب(س) در روز عاشورا براى علىّبن الحسين عليه السلام بازگو كرد. اين حديث در كتاب كامل الزيارات ابنقولويه به طور كامل، نقل شده و طىّ آن برخى از مصائب خاندان وحى - كه جبرئيل براى رسول خدا صلى اللَّه عليه وآله باز گفته بود - بيان شده است. (7: ص 566 - 571)۱
كسانى كه بانو از آنها روايت كرده است
شايد بتوان گفت به دليل زمان كوتاه زندگى حضرت فاطمه زهرا عليها السلام و جوّ حاكم بر شهر مدينه و اوضاع سياسى زمان، خصوصاً پس از رحلت نبىّ مكرّم اسلام صلى اللَّه عليه وآله، زينب كبرى(س) از جمله راويان معدود و اندكى است كه احاديثى را از حضرت فاطمه زهرا عليها السلام نقل كرده است. از جمله احاديثى كه او از مادرش زهرا عليها السلام نقل كرده، خطبه مشهور فدكيّه است كه در اين مجال، اشاره مختصرى به سند آن مىكنيم:
شيخ صدوق (اعلى اللَّه مقامه) در «علل الشرايع» و همچنين من لا يحضره الفقيه» خطبه فدكيّه حضرت فاطمه زهرا عليها السلام را با سه سند مختلف ذكر مىكند كه در هر سه آنها سر سلسله روات، عقيله بنىهاشم است. در اينجا به سلسله راويان يكى از اين سندها اشاره مىشود:
حدّثنا محمّدبن موسى بن المتوكّل، قال حدّثنا عليبن الحسين السعدآباديّ، عن أحمدبن أبيعبداللَّه البرقيّ، عن اسماعيلبن مهران، عن أحمدبن محمّدبن جابر، عن زينب بنت عليّ، قالت، قالت فاطمة في خطبتها... (۲:ج ۱، ص ۳۳۰؛ ۳: ج ۳، ص ۵۷۶)
1.گزارشى از اين روايت در مقاله دكتر نادر فضلى در همين شماره سفينه آمده است. (ويراستار)