تعليقات آيت ‏اللَّه جعفرى بر اصول كافى، شانزده باب از كتاب الحجّه‏ - صفحه 54

الف) علّامه مجلسى (مرآت العقول، ج 3، ص 148) در مورد «ابوقتاده» مى‏گويد كه نام او تميم‏بن نُضَير العداوى است؛ مع هذا، ممكن به نظر نمى‏رسد كه اين همان مورد باشد؛ چون عداوى، بصرى بوده و ارتباطى با شام نداشته است. (ابن‏سعد، الطبقات، ج 7، قسم 1، ص 94؛ ابن‏حجر، تهذيب التهذيب، ج 12، ص 205؛ الاصابه، ج 1، ص 378-379) اين ابوقتاده در واقع، فردى ديگر از اهل شام بوده است (781/164)۱
او راوى حديث بوده و آنچه از او مى‏دانيم، همان چيزى است كه از علماى حديث براى ما به جا مانده و اينكه او ابوقتاده شامى بوده و به عنوان راوى قابل اعتماد و معتبر، شناخته نمى‏شده است. (بخارى، التاريخ الكبير، [ الكنى‏]، ج 9، ص 64؛ خطيب، تاريخ بغداد، ج 14، ص 402-401؛ الذهبى، ميزان الاعتدال، ج 9، ص 564؛ ابن‏حجر، لسان الميزان، ج 7، ص 97؛ الاصابة، ج 4، ص 39)
ب) موسى‏بن اشيم، فردى است كه به عنوان راوى غيرمعتبر، شناخته مى‏شود و حتّى ايمان او نيز مورد ترديد است. (رجال كشّى، ص 344؛ معجم الرجال، ج 6، ص 150-149؛ رجال ابن‏داوود، ص 521؛ رجال علّامه، ص 257؛ جامع الرواه، ج 2، ص 271) به اين دليل، اين حديث در شمار احاديث ضعيف شمرده مى‏شود؛ همان‏گونه كه در مرآت العقول ج 3، ص 148 بيان شده است.
ج) بايد توجّه داشت كه اين حقيقت كه امام براى يك آيه تا سه تفسير ارائه مى‏دهد، بدين معنا نيست كه آنها ناقض يكديگرند. همان‏گونه كه در ديگر تفاسير علمى، كلمات بايد به گونه‏اى انتخاب شوند كه مناسب توان و گنجايش شنونده باشند، اين سه تفسير متفاوت، هريك، براساس نيازها و فهم سه شخص است كه سؤال را مطرح كرده بودند. اشتباه راوى در اين است كه تصوّر كرده تفسير، چيزى ثابت و بى‏تغيير است مانند خود آيه. (بنگريد به ارجاع او به ابوقتاده)
امّا در حقيقت، نيازى به توسّل به تقيّه، به عنوان توضيحى براى تفاوتها نيست؛

1.عدد نخست نشان‏دهنده تاريخ ميلادى و دومين عدد بيانگر تاريخ هجرى است.

صفحه از 72