ألست بربكم؟ قالوا: بلى، وبعدهم الأنبياء عليهم السلام. و أنّ اللَّه بعث نبيه صلى اللَّه عليه وآله إلى الأنبياء عليهم السلام في الذرّ، و أنّ اللَّه أعطى ما أعطى كلّ نبيّ، على قدر معرفته نبيّنا صلى اللَّه عليه وآله و سبقه إلى الإقرار به. (7: ص 93؛ 8: ص 25)
واجب است اعتقاد داشته باشيم: 1. خداوند خلقى بهتر از محمّد صلى اللَّه عليه وآله و بعد از او بهتر از ائمّه عليهم السلام خلق نكرده است؛ 2. آنان محبوبترين و گرامىترين خلق نزد خداوند متعال هستند و در اقرار به خدا بر همه پيشى گرفتند؛ آنگاه كه خداوند متعال در عالم ذرّ پيمان پيامبران را اخذ مىكرد و آنان را بر خودشان گواه مىگرفت، آيا من پروردگار شما نيستم؟ گفتند: آرى؛ 3. بعد از پيامبر و ائمّه عليهم السلام پيامبران ديگر بهترين خلق نزد خدايند؛ 4. خداوند پيامبرش صلى اللَّه عليه وآله را در ذرّ بر پيامبران عليهم السلام برانگيخت و هر پيامبرى را به اندازه معرفتش به پيامبر خاتم صلى اللَّه عليه وآله و سبقت گرفتن در اقرار به او، درجات بخشيد.
بر اساس اين قول - كه غالب آن عين متن روايات است - روشن است كه نه تنها مرحوم صدوق اصل عالم ذرّ را پذيرفته، بلكه امورى را كه در آن عالم واقع شده، در مراتب كمالى انسانها موثّر مىداند و از نظر وى، سر منشأ نبوّت پيامبران و كمالات و درجات آنها، به اعمال و كردار ايشان در آن عالم باز مىگردد.
2. شيخ مفيد (م 413)
ايشان در «المسائل السرويّة» مىگويد:
احاديثى كه درباره اخراج ذرّيّه از صلب آدم عليه السلام به صورت ذرّ نقل شده است، از نظر الفاظ و محتوا اختلاف دارند. حديث صحيح در اينباره آن است كه خداوند متعال ذرّيّه حضرت آدم عليه السلام را از پشت او بيرون آورد و [ اين ذرّيّه] افق را پر كردند. براى برخى از آنها نورى قرار داد كه هيچ تاريكى در آنها نبود. بعضى ديگر را تاريك كرد؛ به طورى كه هيچ نورى نداشتند و بعضى ديگر را، هم نور و هم ظلمت داد.
آنگاه كه آدم عليه السلام آنها را ديد، از كثرت و نور و تاريكىشان شگفت زده شد و پرسيد: پروردگارا! اينها چيستند؟