تحليل گفتمان ادبى خطبههاى حضرت زينب(س)
كبرى روشنفكر۱
دانش محمّدى۲
چكيده: گفتمان پديدهاى زبانى است كه در اثر ارتباط توليد مىشود و نوع آن متأثّر از موقعيّت آن است. تحليل گفتمان يك گرايش مطالعاتى بين رشتهاى است كه به نقد وتحليل متون مىپردازد. در گفتمان دو عنصر مهم بررسى مىشود: يكى بافت متن و ديگرى بافت موقعيّت. گفتمان داراى شاخههاى مختلفى است. خطبههاى حضرت زينب(س)، داراى دو بافت زبانى و موقعيّتى است. از منظر تحليل گفتمان، خطبه ايشان در ميان مردم كوفه، متناسب با بافت موقعيّتى آن داراى برجستگيهاى عاطفى بيشتر و گفتمان آن حضرت در مجلس ابنزياد و يزيد، متناسب با موقعيّت آن، داراى برجستگيهاى برهانى و استدلالى بيشتر است. در بافت متنى گفتمان ايشان، از يك طرف بافت بنايى يا كلّى آن و از طرف ديگر، بافت ساختارى - كه شامل كلّيّه نكات زبانى و بلاغى است - مورد توجّه قرار مىگيرد.
1.استاديار گروه زبان و ادبيات عربى دانشگاه تربيت مدرس.
2.كارشناس ارشد ادبيات عربى دانشگاه تربيت مدرس.
