جلوه‏ هاى بلاغت در كلام پيام‏ آور عاشورا، حضرت زينب (س) - صفحه 154

نيشابورى در شرح حال و عظمت و مقام زينب، سخنانى دارد كه بسيار پر جلوه و با شكوه است. او در عبارتى بس كوتاه همه گفتنيها را راجع به زينب بيان مى‏كند و چنين مى‏گويد: زينب در فصاحت و بلاغت، در پارسايى و عبادت، مانند پدرش على عليه السلام و همانند مادرش زهرا عليها السلام بود. (7: ص 137-138)
علّامه مامقانى (ره) با استناد به خطبه‏هاى زينب، در وصف شيرينى و رسايى سخنانش گويد: او در فصاحت و بلاغت چنان بود كه گويى زبان على عليه السلام در كام داشت و اين مدّعا را مى‏توان از خطبه‏هاى او دريافت. (3: ج 33، ص 191)
پيش از فاطمه عليها السلام زنان بسيارى بوده‏اند كه در مناسبتهايى سخنرانيهايى داشته يا خطبه‏هايى ايراد كرده بودند؛ ولى داورى تاريخ اين است كه به جز فاطمه عليها السلام دختر پيامبر صلى اللَّه عليه وآله زنى را چون زينب سراغ نداريم كه در اين درجه از فصاحت و بلاغت سخن گفته باشد. هنگامى كه او سخن مى‏گفت، چنان بود كه گويى على عليه السلام است كه سخن مى‏گويد و ما جلوه آن را در خطبه‏هاى زينب در شهر كوفه، مشاهده مى‏كنيم.
او در احتجاج چون فاطمه عليها السلام سخن مى‏گفت و در بيان حق و به كارگيرى استدلال و منطق، چون على عليه السلام به كلام مى‏ايستاد. فصاحت و بلاغت او بى‏نظير و دليل و برهان او در اقامه حق و دفاع از آن كم نظير بود و اين داورى تاريخ درباره اوست و نويسندگان بسيارى در اين مقوله داورى كرده‏اند.
در داورى ديگرى درباره ايشان چنين نگاشته‏اند: فَقَدْ أظْهَرَتْ أنَّها مِن أكْثَر البيتِ جُرْأَةً و بلاغَةً و فصاحةً: امّا از زينب دختر فاطمه عليها السلام بيش از ديگر زنان اهل البيت دلاورى، بلاغت و فصاحت ظاهر شد. (۱۱: ص ۲۸)
سخنان زينب از جهات متعدّدى داراى اهمّيّت و ارزش است:
1. از آن بابت كه از زنى داغديده، مصيبت‏كشيده و دردمند و خسته بيان شد.
2. در محلّى عرضه و ارائه شد كه محيط رعب و وحشت بود و جرئت سخن براى افراد نبود.

صفحه از 164