جلوه‏ هاى بلاغت در كلام پيام‏ آور عاشورا، حضرت زينب (س) - صفحه 162

خود بياورد؛ به گونه‏اى كه معلوم نباشد كه از آن دو گرفته شده است. (12: ص 414)
در اينجا يادآور مى‏شويم كه در خطبه ايراد شده از سوى حضرت زينب(س) در كوفه، به آيات بسيارى از قرآن اشاره شده و اين خود يكى از امتيازات و برازندگيهاى اين خطبه و حاكى از علوّ مقام و رفعت شأن ايراد كننده اين خطابه بسيار جالب است و انسان متحيّر مى‏ماند كه اين بانوى داغدار چقدر بر آيات كريمه قرآن، تسلّط داشته است كه بدون سابقه، شروع به سخنرانى كرده و در عين حال، آيات متعدّدى از قرآن را در خطبه خود به كار برده و از آنها استفاده و اقتباس نموده است. ما در اين مجال، تنها به برخى موارد اقتباس در خطبه كوفه، اشاره خواهيم كرد.
يكى از آن موارد عبارت «إنّما مثلكم كمثل التي نقضت غزلها من بعد قوّة أنكاثاً» (9: ج 45، ص 108) است كه اشاره به آيه كريمه 91 از سوره نحل دارد: «و لا تكونُوا كالتي نقضَت غزلَها من بعدِ قوّة أنكاثاً.»
و يا در عبارت «تتخّذون أيمانكم دخلاً بينَكُم» (همان: ج 45، ص 108) آن حضرت اشاره به آيه 91 سوره نحل دارد كه مى‏فرمايد: «تتخّذونَ أيمانَكم دخلاً بينكم أن تكون أمّهً هي أربى مِن أمّه.» و نيز مى‏تواند اقتباس از آيه 94 همين سوره باشد كه مى‏فرمايد: «و لا تتخّذوا أيمانَكُم دخلاً بينكم فتزلّ قدم بعد ثبوتِها و تَذوقُوا السوءَ بِما صددتُم عن سبيلِ اللَّه و لكم عذابٌ عظيمٌ.»
يا عبارت «ألا بئسَ ما قدّمت لكم أنفسُكُم أن سَخِطَ اللَّهُ عليكم و في العذابِ أنتُم خالدون.» (همان: ج 45، ص 108) ناظر به آيه 80 از سوره مائده است كه خداوند مى‏فرمايد: «ترى كثيراً منهم يتولّون الذين كفروا لبئسَ ما قدّمت لهم أنفسهم أن سخط اللَّه عليهم و في العذابِ هم خالدون.» با در نظر گرفتن اين آيه كريمه، زينب كبرى مردم كوفه را در موضع يهود و نصارايى قرار داده كه در زمان پيامبر با مشركان مكّه، دوستى كردند و براى شكست رسول اللَّه، همگام شدند. (8: ص 41)
حضرت زينب(س) در جاى ديگرى از خطبه مى‏فرمايد: «أتبكون و تنتحبون؟ إي - أجل - وَ اللَّهِ فابكوا فإنّكم اأحرى بالبكاء فابكوا كثيراً و اضحكوا قليلاً.» (نك: 9: ج

صفحه از 164