ص 382 نقل كرده و پذيرفته است.
3. عبداللَّه بن مسلم، ابن‏قتيبه دينورى (889/276-828/212) مى‏گويد: «عجيب آنكه هر تفسيرى (از قرآن)، تفسير رافضه (شيعه امامى) است و اينكه آنها مدعى‏اند در مورد معناى باطنى آن كه جفرى است كه آنها دريافت كرده‏اند. اين مطلب به پوست جفر (بره يا كوچك‏تر از آن) برمى‏گردد كه آنها مى‏گويند جعفر صادق بر روى آن براى آنها در مورد آنچه كه براى ايشان دانستنش ضرورى است نوشته و در مورد هر آنچه كه تا روز قيامت رخ خواهد داد.» ^۱ اين توضيح را ابن‏خلدون در «مقدمه‏اى بر تاريخ» مشهور به المقدمه، ص 279 نقل كرده و پذيرفته است. ^۲
روشن است كه تمام آنچه پيشتر ذكر شد، ربطى به جفر و جامعه امامان ندارد. بنابراين، نتيجه مى‏گيريم كه اين موضوع اصلاً و ابداً ربطى به عقايد شيعه ندارد (با در نظر گرفتن امامان ايشان و شخصيت آنها، صرفنظر از اينكه آيا در حقيقت چنين علمى وجود دارد يا خير) آنچنان كه تعدادى از شيعيان مدعى آنند و در مورد آن كتابهايى را نگاشته‏اند ^۳ و در مورد آنچه كه سنيان نوشته‏اند ^۴ و اينكه آيا اصلاً چنين علمى داراى ارزش حقيقى مى‏باشد؟ تمام چنين مرجع‏هايى، چنانچه ديديم، برگرفته از منابع سنى هستند، و اگر چنين مطالبى نيز اكنون در كتب شيعى يافت مى‏شود، برآمده از منابع سنى است.
4. با در نظر گرفتن مقاله «جفر» در ويرايش اوّل دايرة المعارف اسلامِ (چاپ ليدن leiden) مك دونالد، نويسنده در عقايد شيعه تناقضى را تصوّر كرده است. اول، منابع سنى را، شامل آنچه كه در بالا گفتيم و به عنوان مدركى براى عقايد شيعه