انسان در عالم ذرّ : روايات اهل بيت عليهم السلام‏ - صفحه 91

قَالَ أَبُو بَصِيرٍ: فَقُلْتُ لَهُ: جُعِلْتُ فِدَاكَ فَأُحَدِّثُ بِهَذَا عَنْكَ؟
فَقَالَ: لَا، فَإِنَّكَ إِذَا حَدَّثْتَ بِهِ فَأَنْكَرَهُ مُنْكِرٌ جَاهِلٌ بِمَعْنَى مَا تَقُولُهُ ثُمَّ قَدَّرَ أَنَّ ذَلِكَ تَشْبِيهٌ وَ كَفْرٌ.
وَ لَيْسَتِ الرُّؤْيَةُ بِالْقَلْبِ كَالرُّؤْيَةِ بِالْعَيْنِ. تَعَالَى اللَّهُ عَمَّا يَصِفُهُ الْمُشَبِّهُونَ وَ الْمُلْحِدُونَ. 1
آيا مؤمنين در روز قيامت خدا را خواهند ديد؟
فرمود: آرى؛ پيش از روز قيامت هم او را ديده‏اند.
گفتم: كى؟
فرمود: آن‏گاه كه به آنها گفت: «آيا من پروردگارتان نيستم؟ گفتند: «آرى». سپس اندكى سكوت كرد. بعد فرمود: همانا مؤمنين در دنيا پيش از قيامت هم خدا را مى‏بينند. آيا در اين هنگام كه هستى او را نديدى؟
ابوبصير گفت: به حضرت عرض كردم: فدايت شوم اين مطلب را از شما نقل كنم؟
فرمود: نه، زيرا اگر آن را نقل كنى، منكرى كه معناى آن را نمى‏داند، از فهم آن عاجز مى‏ماند و آن را تشبيه و كفر مى‏شمارد.
رؤيت قلبى مانند رؤيت به چشم نيست. خداوند از آنچه تشبيه كنندگان و ملحدان توصيفش مى‏كنند، متعالى است.
در روايات امامان اهل بيت عليهم السلام رؤيت قلبى خداوند متعال امرى مسلّم به شمار مى‏آيد. جايگاه اين رؤيت، قلب و روح انسانى است نه عقل و انديشه انسانى. پس رؤيت قلبى را نمى‏توان در انديشه آورد، درباره آن به تفكّر پرداخت و آن را تجزيه و تحليل كرد. و منظور از رؤيت قلبى همان معرفتى است كه در روايات اهل بيت عليهم السلام فعل و صنع خدا شمرده است. بديهى است سخن گفتن در مورد فعل خدا و تجزيه و تحليل آن براى بشر ميسور نيست. هر آنچه انسان به عقل خود مى‏آورد و با عقل و انديشه خويش درباره آن سخن مى‏گويد، محصول عقل و انديشه اوست؛ نه فراتر از آن. بنابراين، رؤيت قلبى قابل بيان عقلى نيست و دقيق‏ترين اوهام و عقول انسانى از

1.۹: ص ۱۱۷؛ ۱۳: ج ۴، ص ۴۴

صفحه از 105