سرانجام سخن
با توجّه به شبهات، سؤالات و اشكالات وارد شده پيرامون حديث و معناهاى مختلف ذكر شده و همچنين با توجّه به روايت صحيحه امام صادق عليه السلام مبنى بر اينكه الفاظ قرآن داراى نزول واحد و از نزد واحد است و تكذيب ايشان پيرامون نزول قرآن بر سبعة احرف و با نظر به اين روايت نبوى كه «اگر با هم اختلاف پيدا نمىكردند» و نيز با توجّه به ضعف سندى و متنى روايت مذكور و تصريح بسيارى از دانشمندان شيعه بر انكار آن، بايد گفت: نزول قرآن بر سبعة احرف، به خصوص در حوزه الفاظ، سخنى نادرست و مجهول است و بر صحّت آن حكمى نمىتوان كرد.
منابع
1. ابن جزرى. النشر فى القراءات العشر. قاهره: مطبعه مصطفى محمّد.
2. ابنحنبل، احمد. مسند. بيروت: دار الفكر..
3. بخارى، ابوعبداللَّه محمّدبن اسماعيل. صحيح البخارى. بيروت: دارالفكر.
4. ترمذى، محمّدبن عيسى. سنن. بيروت: دار احياء السنّة النبويّة.
5. حجّتى، سيّدمحمّد باقر. پژوهشى در تاريخ قرآن كريم. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامى، چاپ پنجم، 1368.
6. خويى، ابوالقاسم. البيان فى تفسير القرآن. انوارالهدى: چاپ هشتم، 1401 ق.
7. زرقانى، محمّد عبدالعظيم. مناهل العرفان فى علوم القرآن. قاهره: دار احياء الكتب العربيه، 1362.
8. سيوطى، جلال الدين عبدالرحمن. الاتقان فى علوم القرآن. منشورات شريف رضى.
9. شاكر، محمّدكاظم. تاريخ قرآن (جزوه كارشناسى ارشد). قم: دانشگاه قم، 1382 ش.
10. شانهچى، كاظم. علوم حديث. قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1381 ش.
11. طباطبايى، سيّد محمّدحسين. الميزان فى تفسير القرآن. بيروت: مؤسّسه العلمى، 1394 ق.
12. طبرى، محمّدبن جرير. جامع البيان عن تأويل آى القرآن (تفسير طبرى). بيروت: دارالفكر، 1408 ق.
