اعجاز و تحدّى قرآن از نظر آيت ‏اللَّه ميرزا مهدى اصفهانى - صفحه 49

داشته باشيم، به ما ضررى نمى‏رساند. در اينجا به برخى از آراء در اين مورد، اشاره مى‏كنيم.
سيّد مرتضى معتقد است جهت اعجاز قرآن، «صرفه»۱ است. برخى گفته‏اند: جهت اعجاز، حدّ اعلاى فصاحت آن است كه به تنهايى و بدون در نظر گرفتن نظم، خارق‏العاده است. برخى از اين گروه، نظم و اسلوب را نيز همراه فصاحت دانسته‏اند و اين قول قوى‏تر است.
گروهى گفته‏اند: قرآن معجزه است؛ چون اسلوبى خاصّ دارد كه منحصر به خود قرآن است و در كلام عرب نظيرى ندارد.
عدّه‏اى گفته‏اند: تأليف و نظم قرآن، از بشر محال است.
برخى گفته‏اند: قرآن معجزه است؛ چون در آن علم به غيب [ اِخبار از غيب ]هست.
گروهى ديگر نيز گفته‏اند: قرآن معجزه است؛ از آن جهت كه اختلاف و تناقض در آن وجود ندارد.
قوى‏ترين قول نزد من، قول كسى است كه مى‏گويد: قرآن معجزه‏اى خارق‏العاده است؛ از آن جهت كه منحصر است در فصاحت اعلاى آن به همراه اين نظم مخصوص؛ نه فقط فصاحت آن يا فقط نظم آن به تنهايى يا جهت صرفه. (31: ص 172 - 173)
قطب راوندى مى‏نويسد:
متكلّمان در مورد جهت اعجاز قرآن اختلاف كرده‏اند و هفت وجه گفته‏اند:
1. قرآن از آن جهت كه قديم است، معجزه است.
2. قرآن در مرتبه‏اى از فصاحت خارق‏العاده است كه كسى را ياراى معارضه با آن از اين جهت، نيست. (نظر شيخ مفيد)
3. جهت اعجاز قرآن، از حيث معانى صحيح آن است كه از نظر گذشته و با عقل موافق است.
4. اختلال و تناقض از آن زايل شده؛ به وجهى كه در امور عادى مثل آن جريان

1.يعنى خداوند متعال، معارضان قرآن را از آوردن مثل قرآن در فصاحت و بلاغت، باز مى‏دارد.

صفحه از 83