اعجاز و تحدّى قرآن از نظر آيت ‏اللَّه ميرزا مهدى اصفهانى - صفحه 50

ندارد.
5. وجه اعجاز قرآن به جهت دارا بودن اخبار از غيوب است.
6. قرآن به جهت اختصاصش به نظم مخصوصى - كه با نظم متعارف مخالف است - معجزه است.
7. تأليف و نظم قرآن جهت اعجاز آن است. (نظر اكثر معتزله)
و اگر بگوييم همه اين وجوه هفتگانه از جهت‏هاى مختلف، وجوه اعجاز قرآن‏اند، سخن خوبى است. (19: ج 3، ص 981 - 982)۱
امين‏الاسلام طبرسى مى‏نويسد:
كلام در اعجاز قرآن، در اين است كه آيا جهت اعجاز آن، مرتبه بالاى فصاحت آن است يا نظم مخصوصى كه در آن هست يا اسلوب بديع يا صرفه... (29: ج 1، ص 42)
ايشان سپس تفصيل بحث را به كتب كلامى ارجاع داده است.
خواجه نصيرالدين طوسى مى‏گويد:
وجه اعجاز قرآن را فصاحت آن دانسته‏اند. نيز گفته‏اند: اعجاز قرآن از جهت اسلوب و فصاحت آن است. بعضى نيز به خاطر صرفه مى‏دانند. همه اين وجوه محتمل است. (13: ص 172)
علّامه مجلسى در مورد وجه اعجاز قرآن مى‏نويسد:
جمهور علماى عامّه و خاصّه از جمله شيخ مفيد، برآن‏اند كه اعجاز قرآن از آن روست كه در مرتبه بالاى فصاحت و درجه دست‏نايافتنى از بلاغت است؛ نسبت به آنچه فصحاء عرب به سليقه خود و علماى فِرَق به مهارت خويش در فنّ بيان و به احاطه بر اسلوب سخن مى‏دانستند. اين وجه، همراه با اشتمال قرآن بر اِخبار از مغيبات گذشته و آينده، دقائق علوم الاهى، احوال مبدأ و معاد، مكارم اخلاق، ارشاد به فنون حكمت علمى و عملى، مصالح دينى و دنيوى، وجوه اعجاز قرآن‏اند؛ بر اساس آنچه بر تدبّركنندگان، ظاهر و بر متفكّران، آشكار است.

1.البتّه مرحوم راوندى وجه اوّل را مردود دانسته و مطالبى را در ردّ آن نگاشته است. لذا پذيرش وجوه هفتگانه در عبارات اخير، ناشى از سهو ايشان است.

صفحه از 83