تجلّى خدا به ذات خود در كلامش، تاريكى علوم و معارف بشر را آشكار مىسازد. نداى قرآن مجيد مبنى بر وجدان خداوند و رسيدن به حضور پروردگار بلند مرتبه، به واسطه تذكّر رسول اكرم صلّى اللَّه عليه و آله به روشنى، گواه آن است كه معارف قرآن، سنخ جديدى از معرفت است و اين كلام همواره تازه و جديد و بهترين سخن نو و حقّ مبين است.
5-2-4) حديث بودن قرآن در اثاره عقول
به اعتقاد مرحوم ميرزا مهدى اصفهانى، قرآن به اثاره عقول مىپردازد و انسانها را به نور عقل و احكام آن متوجّه مىكند. ايشان مىفرمايد:
خداى تعالى قرآن مجيد را نازل فرموده و آن را يادآورى براى نور عقل همه اهل عالم قرار داده است... و [ به واسطه قرآن ]بندگان را به آياتى تذكّر داده كه به نور عقلشان ظاهر است... آنها را به منكرات و معروفات عقلى و حُسن و قبح افعال - كه به نور عقل ظاهر است - تذكّر داده است. نيز آنچه را به واسطه نور عقل ظاهر است - مثل وجوب شكر، تسليم، انقياد، تواضع و خضوع در مقابل صانع و ربّشان - يادآور شده است و قبح تكبّر، استكبار، جحود، عناد، روى برگرداندن، سبك شمردن و اهانت به پروردگار را يادآور شده است و به استحقاق عقوبت - كه به نور عقلشان ظاهر مىشود - تذكّر داده است.
از نظر مرحوم ميرزا، قرآن عقول بندگان را اثاره مىكند؛ پس براى كسانى كه از احكام عقل، نافرمانى كنند، چيزى جز حسرت و خسران نيست و اين اثاره، بر طغيان و كفر آنان مىافزايد و موجب هلاك ابدى آنها مىشود؛ امّا از سوى ديگر، همين قرآن براى پيروى كنندگان از نور عقل، بشارت و رحمت است.
قرآن، خود را تذكره و رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله را مذكّر شناسانده است. بديهى است كه قرآن مجيد و رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله كسانى را جز عقلاء و صاحبان خرد، مخاطب قرار نمىدهند. قرآن مجيد در موارد فراوانى، به نور عقل و احكام آن تذكّر مىدهد و به آن احتجاج مىكند. تذكّرات پيامبر و اهل بيت عليهم السلام به نور عقل، حقيقت عقل، بدو
