اعجاز و تحدّى قرآن از نظر آيت ‏اللَّه ميرزا مهدى اصفهانى - صفحه 80

روايات فراوانى، به يادگيرى زبان عربى - ضمن پرهيز از عربى متداوّل و مرسوم - امر كرده‏اند. (26: ص 345؛ 28: ص 258) مرحوم ميرزا مهدى اصفهانى پس از مطرح كردن چند روايت از امامان اهل بيت عليهم السلام با استناد به حديثى از حضرت جواد عليه السلام (33: ج 6، ص 221) مى‏نويسد:
تكميل دين، شناخت عقل و احكام آن و دستيابى به فتاواى معصومين عليهم السلام بر تعليم عربى‏اى كه بشر آن را گرد آورده، متوقّف نيست... راه تعليم عربى، همان راه فطرى است كه نزد همه عقلاء در مقام تعلّم لغات مختلف، دائر است.
از نظر ايشان، آنچه امروزه به عنوان علوم عربى تدوين شده - اعمّ از لغت، صرف، نحو و... - همگى موجب ملحون شدن زبان عربى گرديده است. (رك. 39: ج 4، ص 466) لذا روشن است كه سلطه‏جويان در اين مورد هم خدعه كردند و جهت مخفى كردن علوم قرآن، اميرالمؤمنين عليه السلام را به حاشيه راندند و علم عربى را بر اساس زبان اعراب باديه‏نشين، تنظيم كردند. از اين رو، در روايات اهل بيت عليهم السلام تعليم عربى تدوين‏شده از سوى دستگاه حاكم، بسيار نكوهش شده است (نك. 12: ج 3، ص 627؛ 33: ج 17، ص 329؛ 40: ج 1، ص 218) و امامان عليهم السلام با صراحت، اين عربى را «سهك» به معناى چيز متعفّن و بدبو ناميده‏اند (44: ج 4، ص 279 - 280) و تأكيد فرموده‏اند كه اصحاب عربى، اين كلام را از مواضع آن منحرف كرده‏اند.
با اين حال، هر چند اميرالمؤمنين عليه السلام به حاشيه رانده شد و مجال تعليم عربى فصيح را - بر اساس قرآنى كه جمع آورى كرده بود - نيافت، امّا جهت حفظ قرآنى كه در دست مردم بود، باب تعليم عربى را براى ابوالاسود گشود. ميرزا مهدى اصفهانى پس از ذكر اين نكات، مى‏فرمايد:
اى صاحبان خرد! از مكر خلفاء و تدوين اين علم عربى، با مراجعه به عرب باديه، عبرت بگيريد. آنها كار را به جايى رساندند كه آموختن عربى مدوّن را به فرزندان كسى كه فصيح‏ترين عرب بود،۱ توصيه كردند؛ كسانى كه از زبان

1.أفصح من نطق بالضادّ» وصف نبىّ اكرم - صلّى اللَّه عليه و آله - است. (ويراستار)

صفحه از 83