اعجاز و تحدّى قرآن از نظر آيت ‏اللَّه ميرزا مهدى اصفهانى - صفحه 81

ديگران منفعل نمى‏شدند؛ چنان كه از روايات، ادعيه و كلمات جامع مروى از ايشان، روشن است. پس با يادگيرى عربى، بنيادگذارى ظلم از سوى متغلّبان به آل محمّد - صلوات اللَّه عليهم - از همه جهات، آشكار مى‏شود و سعيشان در بستنِ باب ايشان واضح مى‏گردد؛ امّا خداوند ابا دارد جز اينكه نورش را كامل گرداند، هرچند ظالمان خوش ندارند.
به عقيده ميرزاى اصفهانى، رعايت قواعد مدوّن در قرائت، به هنگام اختلاف قرائات، از عجيب‏ترين عجايب است و روايات اهل بيت عليهم السلام آشكارا بيان مى‏دارد كه عربىِ تدوين شده توسّط مخالفان، راه معرفت كتاب و سنّت نيست. از نظر ايشان، يادگيرى عربى دو وجه دارد:
1. تعلّم عربى براى فهم مراد و مقصود از كلام؛
2. تعلّم عربى جهت توانايى بر تكلّم به عربى فصيح و بدون لهجه.
آنچه همه مردم در ابتداى امر بدان نياز دارند، فهم كتاب و سنّت و تدبّر در آنهاست و وجه دوم در مراحل بعد قرار دارد. عربى زبان دين است و با تحقّق جهت دوم، عربى زبان جامع امّتهاى اسلامى مى‏شود. چون اساس قرآن مجيد و دعوت رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله وامامان معصوم عليهم السلام از يك سو، تذكّر به نور عقل و احكام آن و از سوى ديگر، تذكّر به معروف فطرى است و اين امور، پس از تذكّر، از خورشيد تابان روشن‏ترند. پس براى فهم مرادات كلام خدا، يادگيرى مفاهيم واژه‏ها كافى است. چنان‏كه در امور عادى زندگى و معاشرتهاى اجتماعى، جهت انتقال مخاطب به منظور متكلّم، يك اشاره كافى است و به تفصيل نيازى نيست.۱
در صدر اسلام و دوره‏هاى بعد از آن، افراد زيادى از ملّيّتهاى مختلف و زبانهاى

1.مثلاً هنگامى كه مولا از عبد خود غذا مى‏طلبد، تنها به ذكر كلمه «غذا» اكتفا مى‏كند و نيازى نيست كه بگويد: «اى سعيد! به مطبخ برو، غذا را از روى اجاق بردار، در ظرف بريز و براى من بياور تا من ميل كنم»؛ بلكه يك اشاره كافى است و عبد با شنيدن كلمه «غذا» منظور مولاى خود را مى‏فهمد و از اين تفصيلات، بى‏نياز است.

صفحه از 83