8- 3) جلوگيرى از سوء استفاده قانونشكنان: چون آيات قرآن داراى وجوه متعدّد و معانى متنوّعى است، برخى از مجرمان، براى توجيه جرم و تبرئه خود، به قرآن توسّل مىجويند؛ نظير داستان شرابخوارى قدّامةبن مظعون در دوران خلافت عمربنالخطّاب كه چون خواستند وى را تازيانه زنند، آيه زير را دستاويز تبرئه خود قرارداد:
ليس على الذين آمنوا و عملوا الصالحات جناح فيما طعموا إذا ما اتّقوا و آمنوا و عملوا الصالحات... (مائده (۵) / ۹۳)
عمر در اين باره، از حضرت على - سلاماللَّهعليه - نظرخواست. ايشان فرمود: اين آيه شامل حال او نمىشود؛ زيرا سبب نزولش اين بود كه چون آيات تحريم خمر (مائده (5) / 90 و 91) فرودآمد، از پيامبر پرسيدند: تكليف برادران ايمانى ما كه از دنيا رفتهاند و در گذشته شراب مىنوشيدند، چه مىشود؟ اين آيه در پاسخ به آن پرسش نازل گرديد. بدين گونه، عذر بيجاى قدّامه ردّ شد و كيفر ديد. (7: ج 1، ص 1؛ 46: ج 3، ص 227)
8- 4) معرفت نسبت به تاريخ عصر نزول: قرآن كريم بهجهت حالت تدريجى نزول و ارتباط ظاهرى بخش مهمّى از آيات نازله باحوادث و مسائل روزمرّه، به نكات جالب و حقايق چشمگيرى از تاريخ بيستوسهساله دوران نزول خود - يعنى روزگار بعثت تا رحلت پيامبر - اشاره مىكند. اين اشارات قرآنى، آنگاه كه با روايات صحيحه اسباب نزول، كنارهم قرارگيرد، اطّلاعات ارزشمندى درباره حوادث عصر نزول و رفتار و گفتار و كردار معاصرين آن دوران، به دست مىدهد. نه فقط در مورد پيغمبر و ياران ارجمند حضرتش كه از مشركين، اهل كتاب و به ويژه منافقان، نكات ارزنده وحقائق آموزندهاى را عرضه مىدارد. در همين مقاله - به عنوان نمونه - چندين شاهد و نمونه، براى سخن اخير بيان شده است.
